Læknablaðið - 15.11.2011, Qupperneq 42

LÆKNAFÉLAG ÍSLANDS
Mér finnst gaman að slást
„Þessi ár mín sem formaður Læknafélags íslands urðu einfaldlega allt öðruvísi en ég
bjóst við," segir Birna Jónsdóttir sem hætti formennsku á aðalfundi félagsins 20.-21
október. Bima var kjörin formaður LÍ á aðalfundi haustið 2007 og hefur því gegnt
formennskunni í fjögur ár. Hún varð jafnframt fyrsta konan til að gegna embættinu.
■ ■ ■ Hávar Sigurjónsson
Sérgrein Birnu er röngtenlækningar og
hún hefur starfað sem sérfræðingur
og starfsmannastjóri Röntgen Domus,
sem hún stofnaði í félagi við aðra
röntgenlækna fyrir 20 árum. Aður
hafði hún starfað sem sérfræðingur á
röntgendeild Landakotsspítala.
„Ég var búin að sitja í stjórn LÍ í sex
ár sem gjaldkeri og þar að auki höfðu
nánustu samstarfsmenn mínir verið í
stjórn félagsins um árabil þar á undan,
þannig að ég hafði fylgst náið með
félaginu og starfsemi þess var í mínum
huga í föstum skorðum og nokkuð
skýr. Svo fengum við þetta blessaða
hrun svo ég náði tæpu ári þar sem allt
var eins og ég hafði búist við. Hrunið
gerbreytti öllu hér sem annars staðar.
Læknafélagið er málsvari lækna gagnvart
stjómsýslunni og framkvæmdavaldinu.
Hvort tveggja var í rúst eftir hrunið.
Mér hefur þótt einstaklega sorglegt að
horfa upp á þessa vanmáttugu íslensku
stjórnsýslu. Úrræðaleysi og skortur á
fagmennsku eru helstu einkennin sem
blasa við manni í stjórnsýslunni."
Birna segir þetta eiga sér skýringar
í stefnuleysi stjórnmálamanna í
heilbrigðismálum og rifjar upp að
fyrir alþingiskosningarnar vorið
2009 hafi hún farið á kosningafundi
allra stjórnmálaflokka og borið upp
spurninguna: Hver er stefna þíns flokks
í heilbrigðismálum? Fátt hafi orðið um
svör.
„Ég átti von á því að Samfylkingin
yrði ráðandi afl eftir þessar kosningar
og lagði mig því sérstaklega fram við
að lesa stefnuskrá flokksins, og þá
gerði ég mér grein fyrir því að orðið
heilbrigðismál var ekki lengur til. Það
hét núna Velferð. Og það var ekki
hægt að tala við frambjóðendurna um
heilbrigðismál. Við fengum bara eitthvað
velferðarkjaftæði í hausinn. Niðurskurður
í heilbrigðismálum hefur síðan verið
falinn innan þessa óljósa hugtaks:
velferðarmál," segir hún.
Kjarabaráttan
Birna segir að sér hafi fljótt orðið ljóst
eftir hrunið hversu mikilvægt félagið
var læknum og að stjórn félagsins hafi
orðið að bregðast hratt við breyttum
aðstæðum í þjóðfélaginu.
„Stjóm LÍ er sá vettvangur sem
læknar leita til með áhyggjur sínar og
óöryggi, bæði sem einstaklingar og
starfsmenn. Læknahópurinn íslenski
fylltist óöryggi, sem eðlilegt var;
ráðningarsamningum stórra hópa lækna
var sagt upp um áramótin 2008-2009.
Strax um vorið 2009, þegar breytingar
á kjörum lækna tóku gildi, gerðum við
okkur grein fyrir því að við myndum
missa þá úr landi. Þetta gekk eftir
og hefur litað alla okkar vinnu síðan.
Við sáum strax að við þyrftum að
halda vel utan um töluna yfir lækna
í landinu svo við hefðum óhrekjanleg
gögn í höndunum um fækkunina. Þessu
varð að koma ráðamönnum í skilning
um, til að þeim væri ljós sérstaða
læknastéttarinnar þegar kæmi að gerð
nýrra kjarasamninga. Samningurinn yrði
að taka mið af því að læknaskortur er
staðreynd í þessu landi. Ég tel þetta
hafa tekist með samningnum sem
undirritaður var og samþykktur af
læknum núna í september. Ég er mjög
sátt við samninginn og mjög ánægð
með hversu mikill meirihluti lækna
samþykkti hann."
Kjarabaráttan eftir hrunið hefur
tekið á sig ýmsar myndir og stjórn
LÍ á stundum verið á þönum við
að slökkva elda sem blossa upp á
óvæntum stöðum. Birna rifjar upp að
Álfheiður Ingadóttir, sem gegndi embætti
heilbrigðisráðherra um hríð, hafi haft þá
yfirlýstu stefnu að lækka laun lækna. Á
móti því hafi þurft að berjast.
„Vorið 2010 var svo skipulega
gengið fram á stærsta vinnustað
landsins, Landspítalanum, við að breyta
ráðningarkjörum ungra lækna og þeir
gengu út. Ég átti ekki von á því fyrir
fjórum árum að ég yrði í svona harðri
vörn fyrir stéttina. Lögbundið hlutverk
LÍ er að standa vörð um kjarasamninga.
Það hefur verið meginverkefni stjórnar
LI þessi þrjú ár sem liðin eru frá hruni.
Mér hefur svo sem ekki leiðst þetta,
mér finnst gaman að slást. Mér fallast
ekki hendur þó ég fái verkefni af þessu
tagi í fangið. En svarið við upphaflegu
spurningunni er að ég átti alls ekki von
á svona harðri baráttu við stjórnvöld
þegar ég tók að mér formennskuna fyrir
fjórum árum."
Virðing og skilningur
Birna segir að eitt af meginatriðunum í
starfi hennar sem formanns hafi verið að
þjappa læknum saman um sameiginlega,
hagsmuni þeirra. „Mér er í fersku minni
hin harðvítuga deila um tilvísanakerfið
í tíð Sighvats Björgvinssonar
heilbrigðisráðherra, sem atti læknahópum
saman og tætti félagið. Ég segi að 90%
af hagsmunum lækna séu sameiginlegir,
og við skulum því ekki láta deilur um
10% sundra okkur. Þetta hefur ekki
verið neitt erfitt því satt best að segja
finnst mér ríkja miklu meiri gagnkvæm
virðing og skilningur á milli lækna í
ólíkum sérgreinum heldur en sumir
vilja láta í veðri vaka. Ég upplifi ekki
innbyrðis átök innan læknastéttarinnar
í heild. Mér finnst einfaldlega að þessi
rúmlega 1000 manna læknahópur hér á
íslandi sjái sig í einu liði.
Þetta kom mér reyndar ekkert á
622 LÆKNAblaðið 2011/97