Læknablaðið - 15.12.2013, Blaðsíða 27

SJÚKRATILFELLI
(degranulation) á rauðkyrningum og samansöfnun rauðkyrninga
við yfirborð þekju vísbending um bólguna.7 Einkenni sjúklings,
fjöldi rauðkyrninga í blóði, ofnæmispróf eða geislagreining eru
ekki talin nægjanleg til greiningar án vefjasýna þó þessi einkenni
geti vissulega verið hjálpleg.7
Óljóst er hvað orsakar rauðkyrningabólgu í vélinda en tengsl
við ofnæmi eru sterk. Allt að 70% einstaklinga með bólguna eru
með jákvæð ofnæmispróf eða sterka sögu um ofnæmi.8'9 Jafnvel
þeir sem ekki eru með staðfest ofnæmi svara samt fæðumeðferð
þar sem algengir ofnæmisvaldar í fæðu eru útilokaðir.8 Loftbornir
ofnæmisvakar eins og frjókorn hafa jafnframt verið tengdir rauð-
kyrningabólgu og sjúklingar lýsa mismunandi miklum einkenn-
um eftir árstíðum.10 Arangursrík meðferð með barksterum styrkir
tilgátu ofnæmis sem aðalorsök.11'12 Dýra- og mannarannsóknir
benda sterklega til að um sé að ræða Th2 svörun eða blandaða Thl/
Th2 svörun. Líkt og í öðrum Th2 sjúkdómum virðist meingerðin
tengjast ofnæmisvökum í einstaklingum sem eru erfðafræðilega
viðkvæmir.13 Rauðkyrningabólga í vélinda er algengari í þeim sem
hafa sterka ættarsögu um astma og ofnæmi og í börnum hefur
verið lýst að 9% eigi systkini eða foreldri með bólguna.14 Karlmenn
virðast í meirihluta sjúklinga og gæti það skýrst af breytingum
í geni á X-litningum sem lýst hefur verið við bólguna. Sú gena-
breyting gæti haft áhrif á IL13 sem aftur á móti stýrir framleiðslu á
Eotaxin 3 sem sterklega tengist rauðkyrningabólgu.13
Meðferð rauðkyrningabólgu í vélinda snýr fyrst og fremst að
því að reyna að útiloka þær fæðutegundir sem kunna að orsaka
bólgu. Ofnæmispróf, hvort heldur húðpróf eða blóðprufur, geta
verið hjálpleg.7 Ef ekki er hægt að finna ákveðna fæðu sem of-
næmisvald, má reyna útilokunarmataræði þar sem kerfisbundið
er tekin út fæðu. Mjólkurvörur, egg, hveiti, soja, skeldýr og hnetur
eru fæðuflokkar sem eru fjarlægðir og þá mjólk oftast fyrst. Ef ekki
er gerlegt eða vilji til að taka fæðuflokka út úr mataræði, má prófa
að nota eingöngu næringarblöndur þar sem eggjahvítuefni eru
niðurbrotin tví- eða þrípeptíð eða innihalda eingöngu amínósýrur
og er þetta gagnlegt, einkum í ungum börnum.15 Þá er fylgst með
einkennum og/eða endurtekin speglun meðan fæðutegundum er
bætt aftur inn í mataræðið, einni í senn, í þeim tilgangi að finna
viðeigandi mataræði. Ef ekki tekst að lækna bólguna með mat-
aræði má nota barkstera, annaðhvort með því að kyngja innúðas-
terum sem að jafnaði eru notaðir við astma eða steralausn sem
sérstaklega er ætlað að virka staðbundið í vélinda1112 en sjaldnar
með hefðbundnum sterum vegna aukaverkana. Samkvæmt nýj-
ustu greiningarskilmerkjum þarf að byrja á að meðhöndla rauð-
kyrningabólgu í vélinda með sýruhemjurum til að útiloka aðrar
ástæður slíkrar bólgu, það er vegna sýrubakflæðis (PPl responsive
eosophageal eosinophilia). Astæðan er sú að í vélindabólgu vegna
sýrubakflæðis má finna rauðkyrninga, þó í minna mæli sé, og það
er nokkuð algengt að til staðar sé rauðkyrningabólga sem uppfyllir
öll skilmerki hennar en lagast á prótón-pumpuhemjurum.5
Báðir sjúklingar höfðu viðvarandi einkenni. Ekki er ljóst hverjar
langtímahorfur rauðkyrningabólgu í vélinda eru. Sökum þess hve
nýlega greining þessa sjúkdóms hófst, vitum við lítið um náttúru-
legan gang hans. Af 660 börnum sem fylgt var í 14 ár gátu aðeins
10% hópsins farið aftur á almennt fæði.8 Svo virðist sem viðvarandi
þrengsli geti myndast í fullorðnum og rannsókn á endurteknum
sýnum frá vélinda benda til þess að örvefur myndist í sumum
einstaklingum.13 Enn er óljóst hvort langvinn sterameðferð breyti
gangi sjúkdómsins.
Heimildir
1. Landres R, Kuster G, Strum W. Eosinophilic esophagitis in
a patient with vigorous achalasia. Gastroenterology 1978;
74:1298-130.
2. Kelly KJ, Lazenby AJ, Rowe PC, Yardley JH, Perman
JA, Sampson HA. Eosinophilic esophagitis attributed to
gastroesophageal reflux: improvement with an amino
acid-based formula. Gastroenterology 1995; 109:1503-12.
3. Orenstein SR, Shalaby TM, Di Lorenzo C, Putnam PE,
Sigurdsson L, Mousa H, et al. The spectrum of pediatric
eosinophilic esophagitis beyond infancy: a clinical series
of 30 children. Am J Gastroenterol 2000; 95:1422-30
4. Liacouras CA, Wenner WJ, Brown K, Ruchelli E. Primary
eosinophilic esophagitis in children: successful treatment
with oral corticosteroids. J Pediatr Gastroenterol Nutr
1998; 26: 380-5.
5. Fox VL, Nurko S, Furuta GT. Eosinophilic esophagitis: it's
not just kid's stuff. Gastrointest Endosc 2002; 56: 260-70.
6. Khan S, Orenstein SR, Di Lorenzo C, Kocoshis SA, Putnam
PE, Sigurdsson L, et al. Eosinophilic esophagitis: strict-
ures, impactions, dysphagia. Dig Dis Sci 2003; 48: 22-9.
7. Liacouras CA, Furuta GT, Hirano I, Atkins D, Attwood
SE, Bonis PA, et al. Eosinophilic esophagitis: updated
consensus recommendations for children and adults. J
Allergy Clin Immunol 2011; 128:3-20.
8. Spergel JM, Brown-Whitehom TF, Beausoleil JL, Franciosi
J, Shuker M, Verma R, et al. 14 years of eosinophilic
esophagitis: clinical features and prognosis. J Pediatr
Gastroenterol Nutr 2009; 48: 30-6.
9. Erwin EA, James HR, Gutekunst HM, Russo JM, Kelleher
KJ, Platts-Mills TA. Semm IgE measurement and detection
of food allergy in pediatric patients with eosinophilic
esophagitis. Ann Allergy Asthma Immunol 2010; 104:496-
502.
10. Almansa C, Krishna M, Buchner AM, Ghabril MS, Talley
N, DeVault KR, et al. Seasonal distribution in newly
diagnosed cases of eosinophilic esophagitis in adults. Am
J Gastroenterol 2009; 104: 828-33.
11. Dohil R, Newbury R, Fox L, Bastian J, Aceves S. Oral
viscous budesonide is effective in children with eos-
inophilic esophagitis in a randomized, placebo-controlled
trial. Gastroenterology 2010; 139: 418-29.
12. Konikoff MR, Noel RJ, Blanchard C, Kirby C, Jameson
SC, Buckmeier BK, et al. A randomized, double-blind,
placebo-controlled trial of fluticasone propionate for
pediatric eosinophilic esophagitis. Gastroenterology 2006;
131:1381-91.
13. Blanchard C, Rothenberg ME. Basics pathogenesis of
eosinophilic esophagitis. Gastrointest Endosc Clin N Am
2008; 18:133-43.
14. Noel RJ, Putnam PE, Rothenberg ME. Eosinophilic esop-
hagitis. N Engl J Med 2004; 351: 940-1.
15. Spergel JM, Brown-Whitehom TF, Cianferoni A, Shuker
M, Wang ML, Verma R, et al. Identification of causative
foods in children with eosinophilic esophagitis treated
with an elimination diet. J Allergy Clin Immunol 2012;
130:461-7.
LÆKNAblaðið 2013/99 575