Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.05.2008, Side 10

ÞORSTEINN VILHJÁLMSSON
meðal annars lögð á spurninguna
um það hvernig eigi að líta á
þessar spár, hvort þær séu annars
vegar grjótharðar forsagnir eða
heimsendaspár um eitthvað sem
á eftir að verða að veruleika eða
hins vegar hvort þær séu fyrst og
fremst sviðsmyndir eða viðvaranir
um það sem muni gerast ef menn
hafast ekki að. Þá verður fjallað
um þann árangur sem hefur náðst
eða ekki náðst varðandi auðlinda-
nýtingu, mengun og önnur atriði
sem hér koma við sögu. Að lokum
verður rædd núverandi staða mála
og horfurnar framundan, hvað við
getum lært af sögunni í því sam-
hengi og fleira í þeim dúr.
Ríkjandi viðhorfí sögunni
Mörgum reynist erfitt að átta sig á því sem kallað er vistkreppa og tengist
fólksfjölgun og auðlindaþurrð. Eitt mikilvægasta lykilatriðið til skilnings á
þessu er þó í rauninni ekki mjög flókið því að það er einfaldlega fólksfjölg-
unin sjálf, samanber mynd 2 sem sýnir fólksfjölda á jörðinni ffá því í upphaf'i
iðnbyltingar um 1750 og til 2050. Fjöldinn á síðasta kaflanum, á þessari öld,
er þá að sjálfsögðu áætlaður. Auk heildarfjöldans er sýnt hvernig hann skipt-
ist milla þróaðra landa (rauður flötur neðst) og þróunarlanda (blár flötur).
Við sjáum glöggt á myndinni að fólksfjöldinn er ekki mikill og eykst
hægt lengi framan af. Hann er á bilinu hálfur til einn milljarður langt fram
á 19. öld en um 1950 er hann kominn í tvo og hálfan milljarð3 og vex mjög
ört eftir það. Þegar þetta er skrifað á árinu 2008 er talið að mannþöldi á
jörðinni sé um 6,8 milljarðar.4 Þannig hefur hann fimm- til tífaldast ffá því
sem hann var lengst af á 19. öld.
3 http://www.census.gov/ipc/www/worldhis.html.
4 http://www.ibiblio.org/lunarbin/worldpop.
+_r- +
ENDIMfpRK VAXTARINS
Oonella H. Maadowa Dennb L Moadows Jcreen FUnders WBUam W. Behrens III
ÞÁTTVR i RANNSÓKM RÓÞURSAMTÁKANNA A ÓGBMQUM MANNKYM5INS
W rtMAfnr.Af* UÉV.V'.WASVOOÍ C<3 ll-ldO/tHfrCLkCS.'XAS nSVKJAVtK )9T4
Mynd 1. Kápa þessarar merku bókar í
íslenskri þýðingu sem kom út árið 1974.
8