Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.05.2008, Síða 71

ÁHRIF HLÝNUNAR Á LÍFRÍKI JARÐAR OG ÍSLANDS
Mynd 4. Breytingar í fjölda stuttnejjn og langvíu í nokkmm íslenskum sjófugla-
björgum (Amþór Garðarsson 2006).
ur. Má í því sambandi nefna barrskógarfnglana glókoll og skógarsnípu sem
nýlega hófu hér varp.
Varpfuglum í sjófuglabyggðum við norðanvert Atlantshaf hefur fækk-
að verulega frá síðustu aldamótum og flestir sjófuglastofnar virðast fara
minnkandi. Hér við land hefur stuttneíju fækkað allt frá miðjum 9. áratug
síðustu aldar (4. mynd). Hjá öðrum tegundum sjófugla, svo sem langvíu,
álku, lunda og fyl, hefur fækkunar í vörpum fyrst og fremst gætt á þessari
öld. Fækkunin er þó alls ekki einhlít og mikill breytileiki er meðal sjófugla-
byggða á mismunandi stöðum á landinu. Astæða fækkunarinnar hefur verið
rakin til víðtækra umhverfisbreytinga í hafinu við landið, m.a. breytinga á
sandsflastofhinum sem er mikilvæg fæða sjófugla við Suður- og Vesturland
(Kristján Lillendahl og Jón Sólmundsson 1998; Hafrannsóknastofhunin
2008).
Vatnalíf
Rannsóknir á vegum Veiðimálastofnunar sem staðið hafa frá því um 1980 í
Selá og Hofsá sýna að meðalaldur laxaseiða í ánum fer lækkandi en vaxtar-
hraði þeirra og heildarHfþyngd á flatareiningu vex. Þetta hefur m.a. verið
tengt hækkun vatnshita og hlýnun loftslags á sama tímabili (Þórólfur
Antonsson og Guðni Guðbergsson 2006). Einnig hefur orðið veruleg
breyting á dvalartíma laxins í sjó; stórlaxi (tvö ár í sjó) fækkar verulega en
fjöldi smálaxa (eitt ár í sjó) stendur í stað eða eykst.
Vísbendingar eru um að bleikja eigi undir högg að sækja í stöðuvötnum
landsins vegna hækkandi vatnshita, einkum í mjög grunnum vötnum. Á
69