Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.05.2008, Side 83

EFAHYGGJA OG AFNEITUN
mjTidum um virðingu, af almenningsáliti og tískusveiflum í vísindaheim-
inum. Þetta breytir því þó ekki að öll mikilvæg rannsóknargögn sem ýtt er
til hliðar vegna þess að þau falla ekki að tilteknu þekkingarkerfi hljóta að
lokum að vera dregin upp aftur og þá leiða þau til endurskoðunar kerfisins,
hver svo sem styður það og hversu mikinn stuðning sem það hefur innan
vísindasamfélagsins.9
Engar niðurstöður reynsluathugana eru fullkomlega öruggar eða
endanlega sannanlegar en vísindaleg aðferð er besta leiðin sem við búum
yfir til að auka skilning okkar á eðh veruleikans.
Hvað erpólitísk efahyggja?
Nú er svo komið að nær útilokað er að ætla annað en að hlýnun andrúms-
loftsins megi rekja til mannlegra athafna, en í nýrri skýrslu vísindanefndar
Sameinuðu þjóðanna er því haldið ffam að meira en 90% líkur séu á því
að svo sé.10 A fundi Als Gore í Háskólabíói 8. apríl 2008 lýsti hann því
reyndar yfir að vísindanefhdin hefði verið reiðubúin til þess að lýsa yfir
99% líkum, en vegna pólitísks þrýstings hefði hún verið neydd til að lækka
óvissumörkin.
En allt kemur fyrir ekki. Affam leggja menn sig í líma við að draga ffam
alls kyns vafasamar kenningar um loftslagsmál sem oft er búið að marghrekja.
Breski umhverfisverndarsinninn George Monbiot dregur þá ályktun í bók
sinni Heat: How to Stop the Planet From Bnming að margir þessara einstak-
linga geti ekki kallast „efahyggjumenn“, þar sem efahyggjumenn leiti sann-
leikans, sem þeir telja enn utan seilingar. Þessir einstaklingar gefa sér aftur á
móti „ákveðna niðurstöðu og [útbúa] síðan rök henni til stuðnings1'.11
9 Sjá hér umræðu Desslers og Parsons um kenningakerfi og kreddur í vísindum,
en þeir koma m.a. inn á kenningar Thomasar Kuhn. Sjá The Science and Politics
of Global Climate Change, bls. 29. Gott dæmi um hægfara endurskoðun þekk-
ingarkerfisins væru landrekskenningar Alfreds Wegener (1880-1930) sem hlutu
takmarkaðan hljómgrunn í fyrstu og var síðan smám saman nánast ýtt út af borð-
inu, sérstaklega efdr fræga ádeilu George Gaylords Simpson árið 1943 (sem sjálfur
var vísindamaður á heimsmæhkvarða). A sjötta áratugnum komu þó fram fleiri og
fleiri gögn sem virtust styðja kenningu Wegeners og svo fór að lokum að ekki var
hægt að horfa framhjá henni.
10 Sbr. ffétt Richards Black, umhverfisfféttamanns BBC, „Humans blamed for
climate change“, ffá 2. febrúar 2007: http://news.bbc.co.Uk/2/hi/science/namre/
6321351.stm [sótt2. desember 2008].
11 George Monbiot: Heat: How to Stop the Planet From Buming, bls. 40. [Islensk
þýðing í þessu hefti, bls. 204.]
8l