Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.05.2008, Qupperneq 98

GUÐNI ELÍSSON
Varfænii vísindamanna og ógnarorðræða
Misskilin efahyggja er ekki eina ástæðan fjnir þtd að hugmyndir almenn-
ings um hina vísindalegu sátt hafa brenglast með þeim afdrifaríka hætti
sem raun ber vitni. Einnig virðist mega merkja ósamræmi í því tungu-
máli sem vísindamenn beita í umræðunni um hugsanlega loftslagsvá og
umfjöllun fjölmiðla um skýrslur þeirra.
Þetta hafa ýmsir nýtt sér til að gera lítið úr þeirri hættu sem stafi af lofts-
lagsbreytingum, t.a.m. Egill Helgason fjölmiðlamaður og þáttastjórnandi,
en fáir íslenskir bloggarar hafa gagmýnt af meiri þrótti ráðandi kenningar
í rannsóknum á veðurfari jarðar.51 Egfil, sem hefur verið valdamesti áhts-
gjafi á íslandi undanfarin ár, sagði á vefsíðu sinni sömu vikuna og A1 Gore
heimsótti landið: „Því fer auðvitað fjarri að samstaða sé meðal vísinda-
manna um þessi mál. Islenskir fræðimenn á þessu sviði taka til dæmis allir
mjög varlega til orða - engar stórar yfirlýsingar þar um mikla hættu.11'’2
Af orðum Egils hér og annars staðar er ljóst að hann telur umræðuna ein-
kennast af hræðsluáróðri, en þegar hann var í kjölfarið hvattur til þess á
heimasíðu sinni að fá alvöru sérfræðinga í umræðuþátt sinn, Silfiir Egils,
til þess að ræða loftslagsmálin svaraði hann: „Varðandi vísindamennina þá
var ég með dálítdð af þeim í Silfrinu fyrstu árin. Þá trúði ég þessu öllu eins
og nýju neti með yfirvofandi hamfarir og man hvað það fór í taugamar á
mér hvað þeir voni óskaplega varkárir í orðum um þetta allt. Maður fær
ekkert Gore stöff frá þeim.“53
I orðum Egils b}fr einkennileg þverstæða. Meðan hann trúði því að allt
væri að fara til fjandans voru vísindamennirnir vont sjónvarpsefhi vegna
þess að þeir tóku svo varlega til orða og það virðast þeir enn vera þrátt fyrir
að varkámi þeirra staðfesti (ranglega?) þá trú þáttastjórnandans að allt sé
í lagi. „Dómsdagsloddarar“ á borð við Gore em aftur á móti aufúsugestir
í Silfiur Egils vegna þess að þeir koma blóðinu á hreyfingu.54 Ætli það sé
einmitt þessi afstaða fjölmiðlamanna sem ýtti undir hrakspárorðræðuna til
',1 Þrátt fyrir að Egill sé ekki frjálshyggjumaður hefur hann fyrst og fremst leitað
til þessa hóps þegar hann hefur viljað ræða niðurstöður loftslagsvísindanna í
spjallþáttum sínum eins og fram kemur síðar í þessari grein.
52 Svar Egils er að finna í ummælahluta bloggfærslunnar „Er heimilt að gagnrýna
fræðin?“ (8. apríl 2008). Sjá: http://eyjan.is/silfuregils/2008/04/08/er-heimilt-ad-
gagnryna-fraedin/ [sótt 11. apríl. 2008].
53 Egill Helgason: „Er heimilt að gagnrýna fræðin?“
Egill kallaði varaforsetann fyrrverandi loddara („charlatan") í samræðtun sínum
við Glúm Jón Björnsson, ritstjóra frjálshyggjutímaritsins Vef-Þjóðviljans, í Si/fii
Egils 6. apríl 2008.
96