Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.05.2008, Page 110

GUÐNI ELISSON
því að birta jafhan rök með og á móti í pólitískum og samfélagslegum
hitamálum. Þessi aðferðafræði getur skapað vandamál þegar kemur að
vísindalegri umræðu vegna þess að þá „getur hugmyndafræði dulbúin sem
vísindi spillt umræðunni“.86 Gelbspan dregur fram fjölda skjalfestra dæma
um það hvernig þrýstihópar úr orkuiðnaðinmn hafa stýrt fréttaflutningi
af loftslagsvísindum á óheillavænlegan hátt og í nýjusm bók sinni Boi/iug
Point (2004) segir hann vandann hreinlega liggja í letd fréttamanna sem
nenni ekki að kynna sér málin almennilega og birtd því gagnrýnislaust allt
sem fellur á borð þeirra mn loftslagsmál.8 Jafhvægi í fréttaflumingi er
mikilvægt, en þ\d má aldrei halda á loft á kostnað staðretmda. Varla ætlast
menn tdl þess að í hvert sinn sem rætt er mn árásirnar á tvíburaturnana 11.
september 2001 séu dregin fram sjónarmið þeirra sem segja að bandarísk
tdirvöld hafi skipulagt árásirnar, eða að hringt sé í David Irtdng í hvert sinn
sem helförina ber á góma?
Ef niðurstöður vísindasamfélagsins reynast réttar er hér á fei'ðinni
veigamesta málefhi samtáðarinnar. Þ\d er mildlvægt að íslenskir fjölmiðlar
birti sem sannasta mynd af veruleika loftslagsvísindanna og forðist að
skekkja þá mynd með því að elta uppi skoðanir ýmissa þrýstdhópa sem þ\d
miður hafa ekki alltaf sannleikann að leiðarljósi. En hvernig geta fjölmiðlar
tryggt ábyrgan ff éttaflutning? Aldrei er hægt að koma í veg fýrir nhstök í
jafh flókinni umræðu og þeirri sem tengist loítslagsmálum. Þar ægir öllu
saman: hreinræktuðum vísindum, pólitík, sérhagsmmtapoti og jafh ólíkmn
kenndum og frelsxmarórum, dómsdagsótta, græðgi og simiuleysi.
Af þessum sökum er mikilvægt að fjölmiðlarnir verji sig með einhverj-
um hættd fyrir meðtdtuðxim og ómeðvimðum atlögum að samileikanum
sem flestar eru settar fram í nafni vísindanna. Það geta þeir gei't með ýmsu
móti.
Alikilvægt er að fréttir um loftslagsmál séu í höndum fárra fféttamanna
á hverjum fjölmiðli, kannski tveggja til þidggja sem skuldbinda sig þá einn-
ig til þess að kyxma sér helstu rit og greinar á sxdði loftslagsvísinda, jafht
verk sem shúa að rannsóknxmum sjálfum og svo bækurnar sem lýsa þeirri
pólitísku orrahríð sem einkexmt hefur mnræðxma síðusm 20 árin. Vegna
vitleysunnar sem hlaupin er í umræðuna verða þessir fféttamenn að nálg-
ast viðfangsefnið eins og raimsóknarblaðamenn, heimildagildi frétta verð-
86 Ross Gelbspan: The Heat is On. New York: Basic Books 1998, bls. 57-58. Sjá einn-
ig: M.T. og J.M. Boykoff: „Balance as bias: global warming and tdxe US prestige
press“, bls. 127.
8 Ross Gelbspan: Boiling Point. New York: Basic Books 2005, bls. 72-73.
108