Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.05.2008, Blaðsíða 114

GUÐNI ELISSON
5) Hver er orðræða vísindanna? Síðast en ekki síst verða fréttamenn
að skilja orðræðu vísindanna betur og bera virðingu fyrir þeirri varfæmi
sem byggð er inn í vísindalegar fullyrðingar. Vísindamenn vilja síður
halda því fram sem þeir geta ekki verið vissir um þó að þeir telji líkur á
að það verði. Þetta veldur því að stundum virðast himinn og haf vera á
milli fullyrðinga vísindasamfélagsins og útlegginga stjórnmálamanna og
umhverfisverndarhreyfmga. Þetta þýðir þó ekki að allt sé í besta lagi eins
og stundum hefur verið haldið fram. Fréttamenn sem hefðu það hlutverk
að greina frá loftslagsbreytingum gætu leyst úr þessum vanda á einfaldan
hátt. Þeir gætu beðið vísindamennina að segja sér í trúnaði hvað þeirn
finnist um framtíðarhorfur mannkyns, verði ekkert gert í því að stemma
við losun koltvísýrings í andrúmsloftinu. Slík persónuleg samtöl er ekki
hægt að nota beint, t.d. með því að vitna í þau, en þau geta mótað afstöðu
fréttamannanna til þeirra vísinda sem þeim er ætlað að miðla.95
Við ætlumst til þess að þeir blaðamenn sem fjalla um menningu, íjár-
mál, íþróttir eða bíla, búi yfir lágmarksþekkingu á sviðinu, þótt vitanlega
sé slíkt engin trygging eins og sannaðist í fjármálakreppuimi sem reið yfir
Island í október 2008. Það breytir því ekki að kominn er tími til að gera
kröfu um að íslenskir blaðamenn afli sér grunnþekkingar á umhverfis-
málasviðinu svo þeir standi ekki berskjaldaðir frammi fyrir þeim áróðri
sem einkennt hefur umræðuna imdanfarin tutmgu ár.
Glæpir gegn mannkyni?
„Hvers vegna ættum við að afsala okkur þægilegu lífi venjulegs Vestur-
landamanns fyrir orð þeirra ein? Kapítalisminn hefur fært okkur stór-
kostleg lífsgæði. Eg ætla ekki í björgunarbátana, fyrr en ég er viss um,
að skipið sé að sökkva,“ sagði Hannes Hólmsteinn Gissurarson í einni
af mörgum greinum sínum um umhverfismál um þá sem varað hafa við
hættunni af alvarlegum loftslagsbreytingum.96 Skipið sem Hannes vísar
til er jörðin sjálf, en Hannes fer ekki nánar út í hvert hann ætlar að fara.
Skoðanabræður Hannesar telja, rétt eins og hann, að ekki sé enn búið að
spyrja nógu margra gagnrýnna spurninga og að ekki hafi gefist tóm til að
ræða líkurnar á loftslagsbreytingum skynsamlega.
Þó hefur umræðan um loftslagsbreytingarnar verið áberandi síðustu
95 Ross Gelbspan: Boiling Point, bls. 74-75.
96 Hannes Hólmsteinn Gissurarson: „Er heimurinn enn að farast?“, Lesbók Morgun-
blaðsins, 6. október 2007, bls. 16.
112