Þjóðlíf - 01.05.1988, Síða 17

INNLENT
Uppstokkun í
atvinnulífinu
Vaxandi örvœnting í íslenskum
fyrirtœkjum. Meira um sölur og
yfirtökur á fyrirtcekjum. Gjald-
þrot framundan hjá mörgum
þeirra.
Fjölmörg íslensk fyrirtæki standa nú á
tímamótum. Á síðustu misserum hefur orðið
eðlisbreyting á rekstri þeirra. Þau fyrirtæki
sem hafa staðið í fjárfestingum eða eiga við
þungan fjármagnskostnað við að etja af öðr-
um ástæðum, sjá nú fram á annað hvort lok-
un, gjaldþrot eða yfirtöku. Síðastnefnda
fyrirbærið hefur þótt býsna algengt í við-
skiptalífi t.d. í Bandaríkjunum á undanförn-
um árum og í evrópskum viðskiptatímaritum
er stöðugt meira um þetta fjallað og sagt að
kaup og yfirtaka sé sífellt algengari í okkar
heimsálfu. Tíð kaup og sala á fyrirtækjum
eru annað hvort talin bera vott um blómgun
kapitalismans — eða tákn úrkynjunar hans.
Sagt er að í kvöldboðum og á samkomum
viðskiptalífsmanna í Evrópu sé ekkert um-
ræðuefni algengara um þessar mundir en —
hver keypti hvern í liðinni viku. Sömuleiðis
er kominn nýr mælikvarði á getu athafna-
manna í viðskiptalífinu. Varan, gæði hennar
og færni að koma á markað, er ekki lengur
málið, heldur hitt hversu klókir menn eru við
að ríða net og fléttur við yfirtöku fyrirtækja.
Nú telja margir að hér upp á næðingssömu
Stormskeri sé svipað komið upp á teninginn.
Stór fyrirtæki og smá titra undan erfiðum
rekstrarreikningum og ástandið býður upp á
frumkapitalismann; skuggahliðina gjaldþrot
og yfirtökur. Þetta eru tímar umskipta og
uppstokkunar. Innan fyrirtækjanna gætir
vaxandi örvæntingar og í svona litlu samfé-
lagi er sáralítil umræða um ástandið. Ástæð-
an er sú að vegna smæðarinnar jafngildir
umræða um erfiðan rekstur fyrirtækja tveim-
ur þriðju hlutum gjaldþrots. Þögnin er því
rekstrarleg nauðsyn þó lausnir hljóti að vera
háðar opinberri umræðu. Þessi mótsagna-
kennda staða er ekkert nýmæli í íslensku
viðskiptasamfélagi.
Stjórnmálamennirnir er svo vanir klass-
iskri efnahagsumræðu um vanda lands-
byggðarinnar og sjávarútvegsins og fylgjast
svo illa með atvinnulífinu að ennþá stendur
upp úr þeim bunan um landsbyggðavand-
ann, þó leiða megi gild rök að því að þreng-
ingarnar hitti Reykjavík enn harkalegar fyrir
en landsbyggðina nær haustar.
Margir telja að þau fyrirtæki sem verða illa
Fréttaskýring
úti geti sjálfum sér um kennt og sú kenning á
nokkurn hljómgrunn það sé ágætt að „grisja í
fyrirtækjafrumskóginum". Þá er bent á of-
fjárfestingar sem skýringu á vandanum.
Dæmi þar um eru offjárfestingar í veislusöl-
um og hótelum á höfuðborgarsvæðinu, sem
munu þegar hafa leitt til verulegrar kreppu í
þeim geira atvinnulífsins. Enda gengur á
með látlausum sögusögnum um hótel og sali
sem eru til sölu og útleigu um þessar mundir.
Og stórfelld gjaldþrot.
En umskiptin eru ekki bundin neinum
ákveðnum geira atvinnulífsins, þeirra gætir
hvarvetna. Af þessum ástæðum spá margir
að í hönd fari tímar meiri uppstokkunar í
íslensku atvinnu- og efnahagslífi en nokkur
dæmi eru til um áður.
Óskar Guðmundsson
VEISLA í HVERRI DÓS
A! Gróíhakkað
^ kiodakjöt
í hlaupi

KJÖTIÐNAÐARSTÖÐ KEA
AKUREYRI SÍMI: 96-21400
AKUREYRI SÍMI: 96-21400
17