Þjóðlíf - 01.05.1988, Blaðsíða 54

VIÐSKIPTI
Velferðinni verður misskipt í Evrópu framtíðarinnar...
umhverfissinni — og jafn yfirþjóðlegt" (DN
24/4 “87).
Vofa
atvinnuleysisins
Grunnþankinn er sem sagt að ríða svo þétt
net viðskiptasamninga einstaklinga og fyrir-
tækja um þjóðríkin að stríð þeirra á milli sé
óhugsandi. En þó að þetta sé fallegur þanki
þá gerir gríðarlegt atvinnuleysi það að verk-
um að hjá mörgum fylgir því óbragð að taka
sérorðið fríverslun í munn. Þegar fríverslun-
in og atvinnuleysi eru tengd saman láta full-
trúar UNICE, Samtaka evrópskra atvinnu-
rekenda, í Briissel sér fátt um finnast, og
svara því einu, að það hafi verið reiknað út
að fullkomið afnám verslunarhafta með
vöru, þjónustu og fjármagn innan EB, muni
þýða um fjögurra prósentustiga hagvaxtar-
auka. Aðeins með auknum hagvexti sé hægt
að minnka atvinnuleysi.
I EB-ríkjunum 12 eru 16-17 milljónir
manna atvinnulausir, eða 11.5-12 af hundraði
vinnufærra. í OECD-ríkjunum 24 eru 31.532
milljónir manna á skrá yfir atvinnulausa, eða
8.25%. Til samanburðar eru Norðurlöndin,
Svíþjóð og Noregur með 2-3%, Finnland
með rúmlega 5% og EB landið Danmörk
með 8.5-10%. Og ekki megum við gleyma
Islandi sem er með Evrópumetið í fæstum
atvinnuleysisdögum — 0.75% skráð at-
vinnuleysi 1987.
Innan EB ríkjanna heitir það svo að í gildi
sé frjáls vinnumarkaður og sami félagslegur
réttur allra EB-borgara hvar í landi sem er
samkvæmt 48. grein Rómarsáttmálans. Vax-
andi atvinnuleysi, ásamt tungumálaerfið-
leikum, menntunarskorti og átthagatryggð
standa í vegi flutninga milli landa. „Sveita-
festan" heldur mönnum kyrrum þó hún sé
ekki lengur lögboðin. í Bremen eru til að
mynda 15% vinnufærra atvinnulausir, og
unglingar fá ekkert að gera. Samt er lítið um
að fólk þaðan flytjist til Baden Wúrtenberg
eða Bayern þar sem atvinnumöguleikar eru
miklu betri.
Árið 1983 þegar EB-borgarar voru 250
milljónir unnu 1.9 milljónir þeirra í öðru EB-
landi en heimalandinu. Þá unnu í Svíþjóð
einni 200 þúsund norrænir menn sem ekki
voru af sænsku bergi brotnir.
Á sjöunda áratugnum fluttu um 0.7% íbúa
EB búferlum milli landa innan bandalagsins,
á áttunda áratugnum, þegar erfiðleikar voru
Framtíð bölsýnismannsins
Að tíu
árum
liðnum
í NFS-þema nr. 1 1988
(upplýsingarit Norræna
verkalýðssambandsins) er
brugðið upp tveimur mynd-
um af hugsanlegri aðlögun
Norðurlanda að Evrópu-
markaðinum. Forsendan er
sú að einangrun komi ekki
til greina.
Til þess að geta selt framleiðsluvörur okkar
neyddumst við til þess smám saman að kasta
gæðakröfum fyrir róða. Við höfum lagað
framleiðslu okkar að EB-stöðlum. Þeir eru
tilkomnir annars vegar vegna almennrar til-
skipunar frá framkvæmdanefnd EB og hins
vegar í útfærslu evrópskra stöðlunarnefnda.
Slakað hefur verið á í umhverfis- og
heilsuverndarkröfum.
Bílarnir eru aftur farnir að menga um-
hverfið samkvæmt EB-staðli, því horfið hefur
verið frá bandaríska staðlinum um útblástur
sem Norðurlöndin höfðu áður fallist á að
virða.
Bannið við asbestnotkun hefur verið aft-
urkallað.
Réttur til þess að birta viðvaranir um
hættuleg efni á umbúðum hefur verið tak-
markaður.
Verkalýðsfélögin sem tóku þátt í að móta
reglur á heimavelli hafa verið rekin út af á
Evrópuvellinum, og hafa engin áhrif í
Evrópufyrirtækjum.
Umferðin var gefin frjáls án þess að fyrir
lægi stefnumótun í samgöngumálum með til-
liti til umhverfisins. Afleiðingin er sú að
akstur vöruflutningabifreiða vex hraðfara.
Flugið var gefið frjálst með sömu afleið-
ingum og í Bandaríkjunum, það er að segja
minna öryggi og færri ferðum til útkjálka.
Samræming á söluskatti hefur minnkað
skattstofna á Norðurlöndum með þeim af-
leiðingum að greiðslur til að standa undir
velferðarkerfi og atvinnustefnu hafa dregist
saman.
Brennivín og létt vín lækkuðu í verði
mörgum til mikillar ánægju en með þeim
afleiðingum að almennu heilsufari hrakaði.
Tryggingarfyrirtæki, bankar og fjármála-
fyrirtæki hafa fengið frjálsari hendur til
ákvarðana, og möguleika til þess að flytja fé
yfir landamæri. Frelsið hefur þó leitt til
fjölda gjaldþrota á þessum sviðum og hefur
það bitnað á viðskiptavinum þessara aðila.
52