Þjóðlíf - 01.04.1989, Page 59

ÞJÓÐFÉLAGSMÁL
ara í kennslugreinum framhaldsskólanna, —
önnur fyrir lækna, lyfjafræðinga, hjúkrunar-
fræðinga, lögfræðinga, bókasafnsfræðinga,
náttúrufræðinga og reyndar flesta starfshópa
hákskólamenntaðs fólks.
Sækja ekki læknar sína endurmenntun til
útlanda, — samkvæmt samningum?
— Jú, reyndar. Árið 1982 gerðu læknar
samninga um það að þeir fengju að fara ár-
lega á allt að tveggja vikna námskeið erlendis
og að vinnuveitandi greiddi allan kostnað af
þessum ferðum. Það hefur verið reiknað út
að ef allir læknar nýta sér þennan rétt, þá
kosti þessar ferðir um 125 milljónir á ári.
Sumir hafa haldið því fram við mig að þessir
samningar komi í veg fyrir það að það bygg-
ist upp símenntunarstarfsemi fyrir lækna
innanlands. Og að nær væri að setja þessa
upphæð í að byggja upp framhalds- og sí-
menntun fyrir lækna innanlands.
Hvaða skilyrði fyrir þátttöku eru sett ein-
staklingum?
— Þcssi námskeið okkar miðast fyrst og
fremst við þarfir háskólamenntaðs fólks.
Engin formleg skilyrði eru sett fyrir þátttöku
en efnislega taka þau fyrst og fremst mið af
þörfum þeirra.
Er búið að tryggja í kjarasamningum
möguleika fólks til endurmenntunar og hver
stendur straum af kostnaðinum?
— Það er mjög mismunandi. í fyrsta lagi
er það þannig að ríkið borgar ákveðið hlut-
fall launa í svokallaða starfsmenntunarsjóði
sem opinberir starfsmenn sækja styrki úr til
að komast á endurmenntunarnámskeið. Síð-
an hafa ýmsir hópar fengið inn í samninga
bæði rétt til að sækja símenntun og síðan
launahækkanir í samræmi við endurmennt-
un. Almennt virðist mér gilda, að því meiri
menntun sem fólk hefur, þeim mun greiðari
leið á það að símenntun.
Nú er endurmenntunarstarfsemi Háskóla
íslands einungis hluti endurmenntunar í
þjóðfélaginu, er engin löggjöf til um þennan
þátt menntunar?
— Enn sem komið er eru engin lög eða
reglugerðir um símenntun en bæði á vegum
félagsmálaráðaneytisins og menntamála-
ráðuneytisins er verið að vinna að ramma-
löggjöf um þessa tegund menntunar.
Hvernig taka einstaklingarnir þessu námi,
er þetta dýrmæt lífsreynsla eða bara enn einn
stimpill í framapassann hjá háskólamennt-
uðum?
— Þessi hópur sem ég er að vinna fyrir,
háskólamenntað fólk, hefur eytt stórum
hluta ævi sinnar í skólasetu og er vant skóla-
starfi. Þessu fólki finnst nám vera mjög eðli-
legur hluti af sínu lífi. Þannig að sú fræðsla
sem við bjóðum upp á hefur verið mjög vel
sótt. Hugmyndalegt frumkvæði kemur fyrst
og fremst frá þeim sem eiga að hagnýta sér
þessa menntun. Mín reynsla er sú, að því
meira samráð sem haft er við þá sem eiga að
hafa not af þessari kennslu, þeim mun betur
tekst til.
Hreinn Jónasson verkfræðingur Hitaveitu
hönnun raflagnakerfa.
Margrét S. Björnsdóttir endurmenntun-
arstjóri. Á árinu 1987 sóttu um 25 til 30
þúsund manns endurmenntunarnám-
skeið á íslandi í einhveru formi.
— Ég starfaði áður sem kennari á fram-
haldsskólastigi. Ég hugsaði mikið um það
þar hversu miklum tíma nemenda væri kast-
að á glæ. Bæði sökum áhugaleysis nemenda
og þess að þeir sjá engan tilgang í að tileinka
sér námsefnið. Hér gildir allt annað. I þetta
nám kemur fólk sjálfviljugt og gerir miklar
kröfur, bæði um efni og framsetningu. Að-
haldið að kennurum og skipuleggjendum er
því mjög mikið. Ég tel því, að sá tími og það
fé sem fer í símenntun nýtist betur en margt í
hinu formlega skólakerfi.
En hvernig er endurmenntun óskólageng-
ins fólks háttað — taka einstaklingarnir
þessu námi ekki öðruvísi þar? Fær fólk ein-
hver réttindi út á þessa þátttöku?
— Það er víðtækt framboð á námskeiðum
fyrir fiskvinnslufólk, fyrir starfsfólk í starfs-
mannafélaginu Sókn, og fyrir iðnverkafólk.
Þeir sem skipulagt hafa þessa fræðslu segja
mér að fólkið sýni þessu mikinn áhuga og
sinni þessu vel. Það sem kannski vantar eru
Suðurnesja að flytja erindi á námskeiði um
aukin réttindi fólksins í kjölfar aukinnar
menntunar. Á því er misbrestur. í nokkrum
tilfellum hefur þetta nám verið skipulagt
þannig að það geti endað með starfsréttind-
um. Núna eru t.d. námskeið fyrir ófaglærða í
húsagagnaiðnaði, sem leitt geta til sveins-
réttinda. Að þessu er mikill ávinningur að
mínu mati. Ég held að þar sem hægt er eigi
að skipuleggja þessa símenntun ófaglærðra
þannig að hún geti leitt til einhvers konar
starfsréttinda.
En hvað með fólk, sem vill skipta um
vinnu, eða konur sem hafa verið mjög lengi
starfandi á heiniilum sínum, er gert ráð fyrir
endurmenntunarnámskeiðum fyrir þetta
fólk?
— Það framboð sem nú er á þessari
fræðslu og þau kjör sem hún býðst á, gera
ekki ráð fyrir þessum hópum. Mörg þessara
námskeiða eru seld og verðlag víða mjög
hátt. Ég veit þannig um dæmi um þriggja
daga námskeið sem kostaði í vetur 60 þúsund
krónur! Framboðið miðast fyrst og fremst
við fólk sem þegar er í starfi. Fólk sem annað
hvort fær þátttökugjald greitt af atvinnurek-
endum eða af opinberum aðilum í gegnum
kjarasamninga. Ég veit þó að í þeirri vinnu
að löggjöf, sem nú fer fram í ráðuneytum, er
ætlunin að taka á þessu misrétti.
Komst endurnienntun í tísku, eða er hér
um viðvarandi breytingu að ræða?
— Vægi endurmenntunar í menntakerf-
inu mun aukast á næstu árum. Kröfur um
gæði verða einnig meiri og endurmenntun
mun í vaxandi mæli hafa áhrif á hið formlega
skólakerfi. Jón Torfi Jónasson dósent og for-
maður endurmenntunarnefndar hefur spáð
því að á næstu 25 árum árum muni starfs-
tengd símenntun fimmtánfaldast að um-
fangi. Miðað við þróun síðustu fimm til sjö
ára tel ég það varlega áætlað, sagði Margrét
S. Björnsdóttir endurmenntunarstjóri Há-
skóla Islands að lokum.
Óskar Guðmundsson
59