Læknablaðið : fylgirit - 01.06.2006, Blaðsíða 19

AGRIP ERINDA / XVII. ÞING FÉLAGS ÍSLENSKRA LYFLÆKNA
meðgöngusykursýki (sykurþolspróf samkvæmt WHO) á árunum
2002-2003.
Niðurstöður: Tíðni meðgöngusykursýki var 2,4% árið 2002 og
3,1% 2003. Mæðurnar fengu allar leiðbeiningar um mataræði
og 40% kvennanna voru meðhöndlaðar með insúlíni að auki.
Meðalfæðingarþyngd barnanna var 3693 gr. 27% barnanna
voru >4000 gr. og 5% voru >4500 gr. Meðalmeðgöngulengd
var um 39 vikur. Það var marktæk tilhneiging hjá konum með
líkamsþyngdarstuðul (BMI) yfir 35 að fæða þung börn. Fæðing var
framkölluð hjá 47% kvennanna samanborið við 14% almennt. Með
vaxandi þyngd móður jukust líkur á gangsetningu. í 67% tilfella
var um að ræða fæðingu um leggöng og þar af 5% með sogklukku/
töng. Keisarafæðingar voru 33%. Það var enginn munur á fjölda
keisaraskurða við framkallaða eða eðlilega (spontan) fæðingu hjá
mæðrum með líkamsþyngdarstuðul undir eða yfir 30 eða þegar
börnin eru undir eða yfir 4000 gr. Af börnunum voru 10% greind
með sykurfall og 9% með gulu.
Alyktanir: Meðgöngusykursýki þrefaldar líkurnar á gangsetningu
fæðingar og tvöfaldar líkurnar á keisaraskurði miðað við almennt,
jafnvel þó að fæðingarþyngd barnanna sé álíka. Börnin hafa hærri
líkur á að fá sykurfall og gulu miðað við almennt.
E 4 Samanburður á segavörnum á Landspítala á árunum
1992 og 2006
Kristín Ása Einarsdóttir1, Brynja R. Guömundsdóttir1. Páll Torfi Önundarsmr]
‘Blóðmeinafræðideild Landspítala, 2læknadeild HI
pallt@landspitali. is
Inngangur: Árið 1992 var gerður samanburður á notkun
prótrombíntíma (PT) og prótrombín-prókonvertíntíma (PP)
við skömmtun K-vítamínhemla (KVH) á Landspítalanum. INR
gildi reiknuð samkvæmt PP prófi reyndust algerlega sambærileg
við INR samkvæmt prótrombíntíma og í ljósi þess hefur áfram
verið skammtað eftir PP prófi. Árið 1992 voru K-vítamínhemlar
skammtaðir af hjartalæknum og tókst að halda sjúklingum innan
meðferðarmarkmiðanna INR 2,0-3,0 um 37% meðferðartímans
en 51% voru innan markanna 2,0-4,5. Nær 50% meðferðartímans
fengu sjúklingar blóðþynningu innan við INR 2,0. Rannsóknin
1992 leiddi einnig í ljós, að blæðingarhætta var fyrst og fremst hjá
einstaklingum með INR yfir 6,0. K-vítamínhemlar voru skammtaðir
árið 2006 af sérhæfðu starfsfólki með hjálp tölvuforritsins DAWN
AC.
Efniviður og aðferðir: Árið 2006 var með þverskurði borin saman
blóðþynning (anticoagulation intensity) þriggja sambærilegra
abendingarhópa á einum tímapunkti úr rannsóknarhópnum frá
1992 og úr hópi skjólstæðinga segavarna 2006.
Helstu niðurstöður: Sjúklingar með gáttatif voru innan markgilda
INR 2,0-3,0 í 43% tilvika árið 1992 en 65% tilvika árið 2006 (49%
aukning) og sjúklingar með bláæðasega með eða án segareks til
lungna í 35% á móti 65% tilvika (86% aukning). Sjúklingar með
gervihjartalokur (mechanical heart valves, MHV) voru innan
markgilda 2,5-3,5 í 30% tilvika 1992 á móti 51% árið 2006 (70%
aukning). Séu meðferðarmarkmið víkkuð um +/- 0,2 INR-stig eru í
sömu röð árið 2006 83%, 78% og 66% sjúklinga innan markgilda.
Tölvuskammtar eru ýmist auknir eða dregið úr þeim í 21% tilvika
við markgildin INR 2,0-3,0 en í 36% tilvika þegar markgildin eru
2,5-3,5.
Ályktanir: Árangur segavarna mældur sem blóðþynning innan
marka hefur batnað verulega á tímabilinu en árangur mætti þó enn
batna hjá sjúklingum með gervihjartalokur. Líklegt er að DAWN
AC eigi þátt í þessum árangri.
E 5 Algengi sykursýki af tegund 2 og
efnaskiptavillu á íslandi 1967-2002
Jóhannes Bergsveinsson1, Thor Aspelund2, Vilmundur Guðnason2, Rafn
Benediktsson1-2-3
‘Læknadeild HÍ, 2Hjartavernd, 3innkirtladeild Landspítala
johannes@mLis
Inngangur: Algengi sykursýki af tegund 2 (SS2) og efnaskiptavillu
(metabolic syndrome) hefur aukist gríðarlega í hinum vestræna
heimi en einnig í svokölluðu þróunarlöndum. Á síðustu árum hafa
verið lögð til ný og mismunandi greiningarskilmerki fyrir sykursýki
sem leitt hefur til ósamræmis hvað algengistölur varðar. Tilgangur
þessarar rannsóknar er að meta algengi sykursýki af tegund 2 og
efnaskiptavillu á íslandi á tímabilinu 1967-2002 með mismunandi
greiningarskilmerkjum (WHO 1985, ADA 1997, WHO 1999).
Efniviður og aðferðir: Notuð voru gögn úr þremur rann-
sóknum Hjartaverndar: Hóprannsókn Hjartaverndar, Afkom-
endarannsókninni og Rannsókn á ungu fólki. Alls voru þetta
16.184 einstaklingar 7747 karlar og 8437 konur. Skoðað var
aldursbilið 45-64 ára. Rannsóknartímabilinu var skipt niður í fimm
þversniðstímabil, 1967-1972, 1974-1979, 1979-1984, 1985-1991 og
1997-2002 og var algengi og nýgengi SS2 og efnaskiptavillu metin
á hverju tímabili.
Niðurstöður: Algengi (95% öryggismörk) SS2 samkvæmt ADA
1997 hefur á 30 ára tímabili vaxið úr 3,3% (2,6-4,0) í 4,9% (3,5-5,3)
hjá körlum sem er um 48% hækkun og úr 1,9% (1,4-2,4) í 2,9%
(1,9-3,9) hjá konum á sama aldri eða um 53% hækkun. Tímaleitnin
var marktæk bæði hjá körlum og konum. Fyrir hvern einn sem
er með þekkta sykursýki eru nú þrír með óþekkta sykursýki, en
hlutfall óþekktrar sykursýki var vaxandi á rannsóknartímabilinu.
Algengi efnaskiptavillu hefur aukist enn meira en SS2, úr 4,6%
(3,8-5,4) í 8,7% (6,9-10,5) hjá körlum sem er um 89% hækkun og úr
2,8% (2,2-3,4) í 5,0% (3,8-6,2) hjá konum sem er um 79% hækkun.
Ályktanir: Ljóst er að sama þróun er að eiga sér staðar hérlendis og
annars staðar hvað varðar hækkun á algengi SS2 og efnaskiptavillu
en þó er algengi SS2 á íslandi með því lægsta sem þekkist í
Evrópu.
E 6 Alvarleiki og fylgikvillar ífarandi
meningókokkasýkinga á íslandi
Ingi Karl Reynisson1, Helga Erlendsdóttir2, Magnús Gottfreðsson1-2
‘Læknadeild HÍ, 2sýklafræðideild og ’lyflækningadeild Landspítala
magnusgo@landspitali. is
Inngangur: ífarandi sýkingar af völdum meningókokka (Neisseria
Læknablaðið/Fylgirit 52 2006/92 19