Tímarit Máls og menningar - 01.09.1944, Page 20

114
TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
ýmsa hluti erum vér þó áreiðanlega skemmra á veg komnir en efni
stæðu til, ef oss ekki brysti kjark til að stíga þau spor, sem þarf.
Um allar greinir er það sameiginlegt, að mikið átak hefur verið
gert, en miklu meira er eftir, þar til verkleg og vísindaleg menn-
ing hefur skapað sér sæmilega örugga undirstöðu á íslandi.
Eftir því sem atvinnu- og menningarlíf tekur fj ölbreyttari þroska
eykst þörfin fyrir vísindalega vinnu hröðum skrefum. Flestar nú-
tíma framleiðsluaðferðir heimta stöðugt eftirlit, þar sem vísinda-
legum starfsaðferðum er beitt. Hagkvæm ræktun jarðar, uppeldi
arðvænlegs bústofns, hirðing og geymsla matvæla úr sjó og af
landi, vinnsla nytjaefna úr lofti, legi eða jörð, heilbrigðisgæzla
fólksins o. s. frv., þarfnast vísindalegrar undirstöðu, sem engan
dreymdi um í þau þúsund ár, sem vér bjuggum frumbýlingsbúskap
í landinu.
A seinustu árum hefur marga farið að óra fyrir, að ýmissa ný-
mæla muni þörf, ef vér eigum að læra að búa í landinu. í fljótu
bragði kann svo að virðast sern vér getuin bætt oss upp það, sem
oss er ábótavant, með því að notfæra reynslu annarra þjóða. Þessu
er ekki svo farið, hema að litlu leyti, og hef ég rökstutt það á öðr-
um stað. Vér verðum sjálfir að annast vísindalegar rannsóknir á
viðfangsefnum atvinnuveganna.
Ástæðan til, að vér getum ekki hagnýtt oss reynslu annarra
þjóða ómelta, er fyrst og fremst, að í langflestum atriðum er ekki
hagkvæmt eða mögulegt að apa nákvæmlega erlendar aðferðir,
vegna þess að þær henta ekki.
Hér er ekki sagt, að fyrirlíta beri erlenda reynslu. Oðru nær.
Allar framkvæmdir vorar munu í höfuðatriðum byggjast á henni
og hljóta að gera það, en ef vér gerum ekki annað en stæla útlend-
inga og kunnum engu við að bæta af eigin dáð, verðum vér aldrei
annað en lélegir eftirbátar. I læknisfræði t. d. getum vér að mestu
leyti byggt á annarra vinnu, þ. e. a. s. á samanlagðri þekkingu
manna á læknisfræði, og höfum þannig sæmilega öruggan grund-
völl undir heilsuverndarstarfsemi vora.
Ætlum vér hinsvegar t. d. að bæta jarðrækt vora, svo að hún
standist samanburð við lönd, sem lengra eru komin, eða ef vér
skyldum ákveða að hafa hemil á sjúkdómum í bústofni vorum,