Tímarit Máls og menningar - 01.11.1945, Side 12

138
TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
framtíðarstríÖi. Það er erfitt að koma auga á nokkur almenn, hvað
þá þjóðaréttarleg rök fyrir slíkum tilmælum. Um slíkt og þvílíkt er
í raun og veru ekki hægt að biðja: stórveldi getur auðveldlega
fengið slíkri kröfu framgengt með ofbeldi við smáþjóð, en ekki
mælzt til þess við hana, farið þess á leit, beðið hana þess. Að biðja
þjóð að gefa upp fullveldi í landi sínu og afsala sér landsréttindum
jafngildir því að biðja hana að fara burt úr landi sínu.
Landnámsmenn íslands tóku land þetta af engum, þegar þeir
settust hér að. Sá skilningur að Islendingar gætu gefið upp land sitt
fyrir öðru ríki hefur aldrei verið viðurkenndur af þjóðinni, og
sigursæl sjálfstæðisbarátta hennar eftir að fullveldinu hafði verið
glatað var meðal annars háð með þeirri forsendu, að uppgjöf lands-
réttinda við erlenda konunga, hvort heldur með bréfum eða eiðum,
hafi ekki getað talizt gild, þaðan af síður bindandi fyrir þjóðina um
aldur. Þjóð getur ekki uppgefið landsréttindi sín fremur en maður
getur samið um það við annan mann að gerast þræll hans. Slíkir
samningar eru andstæðir mannlegri skynsemi og gætu aldrei orðið
annað en staðleysustafir.
Alþingi íslendinga hefur haldið fundi um þetta mál og skipað
nefnd til að ræða um hvort senda skuli samningamenn á fund
Bandaríkjastjórnar til þess að semja um afhendingu landsréttind-
anna.
Þessi frétt hlýtur að koma óþægilega við sérhvern íslending utan
Alþingis. Vonandi rasar þessi nefnd Alþingis ekki fyrir ráð fram.
Það hefur aldrei heyrzt, að nokkurt þjóðþing hefði vald eða umboð
til svo fáránlegs hlutar sem þess að gera út menn á fund erlends
ríkis til að semja um afsal landsréttindanna. Það finnst hvergi staf-
ur fyrir því í lögum né stjórnskipunarlögum Islendinga fremur en
annarra þjóða, að nokkurt vald sé til í landinu þess umkomið að
hefja samninga við annan aðilja um slikt afsal. Vald Alþingis og
ríkisstjórnarinnar nær til löggjafar og framkvæmdastjórnar innan-
lands og til að gera samninga um almenn milliríkjaviðskipti við
önnur lönd, ekki til þess að afhenda landsréttindin. Valdið til að
afhenda landsréttindin er ekki til í landinu, nema sjálftekið vald
landráðamanna, heldur byggist sjálfstæði landsins einmitt á því,
að enginn sá hópur sé til eða geti orðið til með löglegum hætti,