Tímarit Máls og menningar - 01.11.1945, Síða 36

162
TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
nú við að skipa sér í tvær fylkingar, önnur fylkingin velji sér átt
morgunsársins, hin sólarlagsins. Allir vita, að þessi ísjárverða
kenning er gripin úr lausu lofti og á sér hvergi ábyrga formælend-
ur, jafnvel ekki á Islandi, enda þótt hún kunni að vera næsta heppi-
leg til að ginna frelsið úr höndum smæstu þjóðanna eða hræða þær
til fylgilags við ákveðin stórveldi. I þessu sambandi mætti minna á,
að ýmsir merkustu stjórnmálamenn Svía, Dana, Norðmanna, Hol-
lendinga og Tékka hafa látið svo um mælt, að smáríki Evrópu verði
að beita sér af alefli gegn því, að stórveldin dragi þau inn í sérhags-
munakerfi eða lokki þau til að leigja mikilvægar stöðvar, þar sem
slíkt rnyndi óhjákvæmilega leiða af sér hættulega togstreitu milli
hinna voldugustu, ógna framtíð smáríkjanna og tefla jafnframt
heimsfriðnum í voða. Það er því augljóst, að riði íslenzka þjóðin
á vaðið og semdi við Bandaríkin um leigu á herbækistöðvum,
myndi hún ekki aðeins svíkja helgasta málstað sinn, heldur einnig
aðrar þjóðir, sem svipað er ástatt um, stuðla að skiptingu þeirra
milli stórveldanna eða gera þeim að minnsta kosti miklum mun örð-
ugra að spyrna móti broddunum.
Málgagn nokkurra fjárplógsmanna hér í höfuðstaðnum hefur lát-
ið skína í það álit sitt, að hiklaust afsvar við umleitunum Bandaríkj-
anna gæti haft alvarlegar afleiðingar fyrir oss viðskiptalega, en
hinsvegar niyndi framsal sjálfstæðis vors tryggja hér margs konar
hagsæld og velmegun. Það er engu líkara en verið sé að hóta oss
einhverjum refsiaðgerðum, ef vér hregðumst ekki sögu lands vors
og þjóðar, en lofa samtímis umbun og gyllingum, ef auðmýkt vor
og skammsýni velur þann kostinn að beygja sig í duftið. Þessi mál-
flutningur er ekki af íslenzkum toga spunninn og verðskuldar að-
eins dýpstu fyrirlitningu, en samt væri fróðlegt að heyra, í hverju
hinar viðskiptalegu refsiaðgerðir ættu að vera fólgnar. Það þarf
ekki að taka fram, að viðskipti Islendinga hafa alltaf beinzt til Ev-
rópu á venjulegum tímum og munu alltaf beinast að langmestu leyti
til Evrópu, því að einvörðungu sökum legu landsins gætu flutning-
ar milli íslands og Ameríku aldrei orðið oss hagstæðir til langframa,
auk þess sem framleiðsla vor hefur ævinlega átt betri og tryggari
markaði í Evrópu en vestan hafs. Skýrslur um innflutning vorn og
útflutning síðan styrjöldinni lauk eru gleggsta sönnun þess, að verzl-