Tímarit Máls og menningar - 01.11.1945, Side 52

178
TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
ið færði sig upp á skaftið og varð að oki, sem hafði í för með sér
ómenningu, hallæri og dauða, eins og í voru eigin landi:
Auðvaldið gerðist að oki.
Aðalsins kynstóra fylkingarröð
hreif til sín almúgans auðnu,
ót og drakk og var glöð.
Sællífis vann hún sigra, en landið
breyttist í bágindastöð.
Og hefur ekki barátta þessara landa og vort eigið sjö hundruð
ára stríð kennt oss, hversu léttur leikur það er að ná aftur frelsi
sínu úr tangarkjöftum útlends auðvalds? Erum við svo minnis-
sljóir, að við séum búnir að gleyma frelsisstríði forfeðra vorra, Ir-
anna, sem við vorum þó mjög snortnir af eftir fyrri heimsstyrjöld-
ina? Og loðir oss svo mikið áróðursskarn í augum, að við fáum
ekki séð efndir engilsaxneska lýðræðisins á hinu margbásúnaða
heiti á árunum 1939 til 1945: „baráttu fyrir frelsi allra þjóða“?
Eru ekki efndirnar þær, að nú sendir það óvíga heri, vopnaða bryn-
drekum, skriðdrekum og eldsprengjum, til Asíulanda til þess að
drepa niður frelsishreyfingar þessara langkúguðu, útsognu og af-
menntuðu þjóða, sem á liinu frómlundaða og hlutlausa fréttamáli
Engilsaxanna heita nú orðið „óaldarflokkar“. Þannig uppskera hátt
á fjórða hundrað milljónir manna blessun hinna „engilsaxnesku“
lýðræðishugsjóna. Það mætti kannski eitthvað af þessu læra, þó
að hér eigi ekki í hlut „bræðraþjóðir vorar.“ Þó skrifuðu þessar
þjóðir dýrlegri hækur en nokkurntíma hafa ritaðar verið síðan og
höfðu uppgötvað efnafræði 20. aldarinnar og reist hin glæsilegustu
hof og hallir, meðan við „Engilsaxarnir“ kúrðum eins og skjálfandi
rakkar í hðlum og hellisskútum út um meginland Evrópu.
„En Ameríkumenn taka okkur hvort sem er, og þá er betra að
semja við þá og hafa eitthvað upp úr því,“ segja larvarnir. Þessari
ómagaheimspeki þykir mér hæfilegast að svara með líkingu, sem gáf-
uð frú mælti í mín eyru um þessa smámennsku: „Ef þú ert giftur mað-
ur og ert neyddur til að velja um það tvennt að selja konuna þína dóna