Tímarit Máls og menningar - 01.12.1958, Blaðsíða 67

BORIS PASTERNAK
innanlands“. Þeim er ánægja að gefa
í skyn að honum hafi nokkurn veginn
tekizt að flýj a úr heimi sem er hon-
um óvinveittur, með því að gefa sig
við frægðarlitlum þýðingum á Shak-
espeare og grúsískum skáldum. Síð-
asta skáldsaga hans, Sívagó lœknir, er
enn óþýdd bæði á frönsku og ensku
en hefur eigi að síður þegar gefið til-
efni til umræðna, sem byggðar eru á
ítölsku þýðingunni, -—- umræðna sem
snúast um þau atriði í skáldsögunni,
sem eru neikvæð fyrir Sovétríkin;
einnig sjá menn fram á að komamætti
Sovétríkjunum í aðstöðu sem þeir
halda að kynni að verða óþægileg:
þetta vestræna hugarástand er orsök
þess að stungið er upp á nafni Boris
Pasternaks fyrir Nóbelsverðlaunin
1958.
Eg hef ekki minnzt á öll þessi skeyti
til að hrella skytturnar, heldur til að
reyna að vekja athygli á því, að rit-
deilur, sem orðnar eru daglegt brauð
franskra mentamanna, eru slæm að-
ferð til að skilgreina og prófa veru-
leikann; þær eru andstæðar allri
slíkri skilgreiningu, þær eru úrval
röksemda á móti einhverju.
(Þessu næst víkur Mounin að
frönskum þýðingum á skáldskap
Pasternaks, sem eru bæði fáar og
lélegar. „Nafn Pasternaks, sem er svo
oft nefnt upp á síðkastið, er aðeins
nafn í eyrum franskra lesenda,“ er
niðurstaða hans. Síðan heldur hann
áfram:)
Pasternak er tengdur tímanum fyr-
ir 1917, hann er sjálfsagt algerlega
mótaður fyrir byltinguna, enda þótt
hann hafi ekki orðið kunnur fyrr en
eftir hana. Hann er sonur frægs mál-
ara, hlaut góða menntun í tónlist og
heimspeki,einkum í heimspeki Hegels,
við háskóla í Moskvu og síðan í Mar-
burg. Hann var aðdáandi Rilkes og
Prousts og gefur út fyrstu ljóð sín
1913 og 1917. Hann er ljóðrænt skáld,
jafnvel rómantískt, og innst inni er
hann ekki nokkur fútúristi, þrátt fyr-
ir tilraunir sínar og formkenjar sem
tilheyrðu þessu tímabili. Hann túlk-
ar tilfinningar Rússa gagnvart nátt-
úrunni og kveður um hið huglæga líf
einstaklingsins.Hann gengur af frjáls-
um vilja til móts við hinn nýja heim,
reynir af frjálsum vilja oftar en einu
sinni að verða nýr maður (það er að
segja með því að víkka sýn sína í
samræmi við þennan nýja heim), en
honum tekzt það ekki. Þessi maður,
sem á að vera píslarvottur skáldskap-
arins í Sovétríkjunum, hefur gefið út
12 bækur. Ljóðasöfn, Tvíburi í skýi
(1913), Handan við girðingarnar
(1917), Systir mín tilveran (1922),
Stef og tilbrigði (1923), Spelktorski
(1926), Arið 1905 (1927), Endur-
fœðing (1932), Með morgunlestun-
um, Hin víða verold (1945), Óbund-
ið mál, kaflar úr sjálfsæfisögu, smá-
sögur og þættir, svo ekki sé talað um
þýðingar hans á llamlet og Rómeo
og Júlíu. Þrátt fyrir fullyrðingu
TÍMARIT MÁI.S OG MENNINCAI!
241
16