Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.04.1959, Page 80

Tímarit Máls og menningar - 01.04.1959, Page 80
TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR kenni Iofkvæða, haldizt þar lil okkar tíma í því sem venjulega er nefnt „ausl- rænl skraut“, og er þá bókmenntafyrirbæri er á sér félagslegar rætur, lýst með þjóðlegum einkennum. Ymsa þætti í viðhorfi dróttkvæðaskálda til forms og efnis er og að finna í vestrænum miðaldabókmenntum. Hliðstæð viðhorfi dróttkvæðaskáldanna til orðsins er sú hagnýting allra möguleika þess sem M. Hélin minnist á og nefnd er „verbalismi“ miðald- anna.1 Hann segir að nútímaskáld stefni að því að frelsa orðið frá hlutverkum þess sem hugtakatákns (ídeogramms), til að gefa því aftur sína upphaflegu myndauðgi, en að skáld miðaldanna hafi liins vegar reynt að finna öll þau hug- tök sem orðið felur í sér. Dáleikar á líkingum, það er aðferð sem beitir að nokkru leyti hugtakatáknum, er fram komin vegna fagurfræðilegrar form- hneigðar, tilhneigingar til að ofrækta form, til að greina það frá efni og til að veita því tiltölulegt sjálfstæði. Það sem kalla mætti „sögustefnu“ miðaldabókmennta, það er sá háttur að meta raunverulega atburði meira en ímyndaða og leyfa upphugsun aðeins í formi ómeðvitaðrar fölsunar, það að kunna ekki að greina sögulegan sannleika frá listrænum, er allt saman einkenni ófullkominnar höfundarsjálfsvitundar. Listræn upphugsun sem í bókmenntum í frumstæðu formi blandast ævintýra- legum frásögnum eða uppbyggilegum líkingum, nær smátt og smátt viður- kenningu sem fullgild höfundaraðferð í ríkjandi tegundum bókmennta. Afskiptaleysi af efni persónulegs skáldskapar er nauðsynlegt skilyrði fyrir ofvexti forms og tiltölulegu sjálfstæði þess. Söguleg eða uppbyggileg miðalda- verk breyttust frá sjónarmiði þeirra tíma ekki að efni eftir því hvort þau voru í bundnu máli eða óbundnu, heldur var bundna málið aðeins „fegurra“, og höfundur slíkra verka gat ekki annað verið en formsinni. Þó að síðar væri óbundnu máli snúið í bundið. þá vegur það mikið í þessu sambandi að á mið- öhlum skipuðu slík bókmenntaverk miklu meiri heiðurssess og komu fram sem „æðri bókmenntir“ í ríkari mæli en á síðari tímum. Ofvexti formsins heyra einnig formbrögð þau er sérstaklega voru dáð í latneskum miðaldakveðskap. I nokkrum tilvikum voru þau og hin sömu og dróttkvæðaskáldanna. Þessar hugleiðingar um dróttkvæði og hlut þeirra í sögu heimsbókmennt- anna hafa verið frá hreinu sögulegu sjónarmiði. Höfundur hefur ritað ræki- lega um þetta efni á rússnesku í doktorsritgerð sinni og í fjölda greina. Af 1) M. Hélin: Littératnre d’Occident, Histoire des lettres latines du Moyen áge, Brux- elles 1943, 72. bls. 70
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.