Tímarit Máls og menningar - 01.12.1962, Side 67

VAR Á ÞVÍ ÞINGI SVARÐUR SKATTUR
hafði sagt sig frá vandanum, og margfaldlega átti hann siðferðilegan rétt til
að losna fyrir aldurs sakir. En þjökuð þjóð biður hann að vera við stjórnvöl-
inn síðasta spölinn, þegar annarleg öfl stýra beint til brots, og hann getur ekki
neitað þjóð sinni um þessa síðustu bón. Enn skerpa annálar drætti myndarinn-
ar. Einn gefur greinilega lýsingu á mikilli veizlu, sem kóngsins erindreki
heldur öllum viðstöddum og stóð fram á nótt „með trómetum, fíólum og
bumbum“, og „rachetter og fyrværk gekk þar þá nótt, svo undrum gegndi“.
Og annar annáll gefur þessum djöfulgangi sigurvegaranna aukinn svip með
þeirri látlausu umsögn, að þar hafi verið „allvel drukkið og ærin skothríð, svo
hestar héldust varla“. Hérna sjáum við ljóslifandi, hvar hrossastóðið æðir um
holtin í tryllingi af völdum danskra fallbyssusprenginga undir heiðum himni
j úlílágnættisins, og spegilsléttur Skerjafjörður bíður sólroða nýs dags. Hver
dráttur myndarinnar er dreginn af hjartanlegri alúð.
Frásagnir af alþingi 1262 eru engu minni og enn greinilegri. Þeirra hluta
vegna hefðu þeir atburðir getað greypzt í vitund þjóðarsögunnar eins skýrt
og hinir. Við eigum samfellda frásögn af atburðunum 1262 ritaða af þeim
höfðingja íslands, sem einna mest var við atburðina riðinn, og hann skrifaði
hana, áður en full þrjú ár voru um liðin. Þá frásögn skulum við nú taka til at-
hugunar.
II.
Frásögnin er rituð af Sturlu Þórðarsyni, merkasta sagnritara aldarinnar á
vettvangi innlendra tíðinda. Og frásögnin stendur skrifuð í Hákonar sögu
Hákonarsonar, 271. kapitula, á blaðsíðum 575 og 576 í 3. bindi Flateyjar-
bókar Flateyjarútgáfunnar 1945. Hún hljóðar svo, og lesum nú hægt og vand-
lega:
„Hallvarður flutti konungsmál við Vestfirðinga, og hétu þeir að koma til
Þórsnessþings um vorið og sverja þar konungi land og þegna. En er jarl varð
þess víss, stefndi hann bændum til Hegranessþings og lét þar nokkura menn
sverja konungi land. En Hrafn Oddsson kom eigi til Þórsnessþings, og því kom
Hallvarður ekki. Var þá skotið til alþingis. Drógu allir hinir stærstu menn í
Fjörðum vestur stórflokka, er að leið þingstefnunni. Þeir sendu menn á fund
sona Steinvarar og Andréssona, að þeir skyldu ríða til þings með öllum afla
sínum fyrir austan Þjórsá. Þorvarður Þórarinsson hafði heitið að koma með
Austfirðinga. Gissur jarl kom til alþingis með miklu liði. Jarl flutti þá kon-
ungsmál bæði við Norðlendinga og Sunnlendinga og bað þá til með góðum
orðum, en kallaði fjörráð við sig, ef þeir mæltu í mót. Eftir það var skipuð
TÍMARIT MÁLS OC MENNINCAR
337
22