Tímarit Máls og menningar - 01.12.1962, Síða 81

TRAUSTIR SKULU HORNSTEINAR
lengi í húsi Bjarna Magnússonar þegar ég sagði við sjálfan mig, að frú Kam-
illa væri sjálfstæð og einbeitt kona, sem fyndi nokkuð til sín, hefði mótazt á
grónu kaupmannsheimili norður á Akureyri, hlotið þá menntun í Kvennaskól-
anum, sem hún þarfnaðist, forframazt í Kjöben, gifzt dável efnuðum góð-
borgara í Reykjavík og alið honum tvær dætur. Ég þóttist fljótt verða þess
áskynja, að frú Kamilla skildi flesta hluti jarðlegri skilningu og ætlaðist til
þess að aðrir gerðu það líka. Þegar hún sagði að einhver væri ópraktísk-
ur, var hljómurinn í rödd hennar slíkur, að mér fannst ég vera eyðsluvargur
og óráðsíuskepna frá hvirfli til ilja. Hún stjórnaði vinnukonunni eins og ryk-
sugu. Hún hafði stúlku í vist allan daginn framan af styrjaldarárunum, síðan
hálfan daginn, af því að kaupkröfur þessara kvenna urðu æ fáránlegri; en
loks þótti henni praktískast að fullkomna vélakost heimilisins og semja um
það við roskna ekkju, sem leigði stofuna og eldhúskompuna í kjallaranum, að
hún tæki til hjá henni annanhvern dag og sæi að mestu um þvotta. Ég þykist
vita að frú Kamilla hafi kennt vinnukonum sínum margt nytsamlegt, svo sem
matreiðslu, bakstur, hreinlæti og snyrtimennsku; en öngvu að síður hélzt
henni illa á stúlkum, hvernig sem á því kunni að standa. Engin þeirra var
lengur hjá henni en missiri. Sumar laumuðust burt eftir tvo eða þrjá mánuði.
Sumum sagði hún upp vistinni. Samkvæmt praktískum hugmyndum hennar
átti vinnukona að vera dygg eins og skuggi, nægjusöm eins og rjúpa, hlýðin,
iðin, viljug, fámálug, þrekin, ófríð og skírlíf, helzt náttúrulaus.
Það hittist svo á, að frú Kamilla var ekki heima, þegar ég afréð að flytjast
í hús Bjarna Magnússonar. Skrifstofustj órinn sýndi mér herbergið sjálfur og
vissi ekki almennilega hvað hann ætti að setja upp fyrir það, horfði ýmist á
veggi þess og glugga eða mig, klóraði sér þvínæst bak við eyrað og nefndi
leigu, sem mér þótti bera vitni um fyllstu sanngirni, — ekki sízt þegar hann
bætti við: Með ljósi og hita, hm, með ljósi og hita.
A miðju sumri 1940, í fyrsta skifti sem frú Kamilla tók við leigunni að
bónda sínum fjarverandi, gerði hún mér hinsvegar kunnugt, að ég hlyti að
hafa misskilið hann þegar við sömdum um herbergið í apríl. Auk þessarar
leigu, sagði hún, yrði blaðamaðurinn framvegis að greiða hitakostnað sam-
kvæmt útreikningi og eitthvert smáræði fyrir rafmagn, til dæmis fimm krón-
ur á mánuði. Nei, við skyldum sleppa því núna, sagði frú Kamilla, úr því að
gleymzt hafði að leiðrétta þennan misskilning. Ef blaðamaðurinn vildi, gæti
hún látið vinnukonuna taka til í herberginu hans gegn vægri þóknun: Blaða-
manninum þætti eflaust leiðinlegt að þurfa að standa sjálfur í slíkum verkum
og ópraktískt að kaupa hjálp utan úr bæ.
351