Tímarit Máls og menningar - 01.12.1969, Blaðsíða 66

Tímarit Máls og menningar
spennulífshættugarðinn okkar en þar áttum við bú og nutum algerrar frið-
helgi.
Aðrar helztu minjar kreppunnar var atvinnustétt sem lagði ekki upp
laupana fyrr en stríðsgróðinn hreif alla með sér, jafnt lága sem háa. Það
voru vinnukonurnar. Svo til hver fjölskylda hafði sína vinnukonu af því
að heimilisfeður sem eignuðust stúlkubörn höfðu um það tvennt að velja
að gifta þau fljótlega eftir fermingu eða ráða þau í hús. Engum manni datt
í hug að mennta dóttur sína, til þess var hún ekki í heiminn borin því skrifað
stendur: margfaldizt og uppfyllið j örðina og meira að segj a ég hafði einhvern
grun um að til þess þyrfti engan skólabókalærdóm. Um framkvæmd þess
máls átti ég síðar eftir að fræðast allítarlega meðan blómstrin uxu í mýrinni.
Nóg um kreppuna og ómeðvitað listskyn, en snúum okkur að stríðinu
og ástinni.
2. kafli
Vinnukonan á neðri hæðinni var nýkomin í húsið. Hún hét Mæja og var
hún svo afslöppuð og óíþróttaleg að mér fannst hlyti að vanta í hana raf-
magn. Mæja stóðst náttúrlega ekki frekar en aðrar þetta síkvika útsýni yfir
kampinn og á morgnana þegar hún hafði búið um rúmin stóð hún alltaf
drjúga stund og horfði dreymin niður eftir. I sólskininu gljáði á sveitt bök
hermannanna sem mokuðu hvern skurðinn af öðrum. Og mikið afskaplega
varð Mæju bilt við þegar þýzkaraflugvél steypti sér allt í einu yfir öll þessi
bök og sírenurnar fóru í gang. Hún var svosum ekki ein um að fá sjokk.
Við vorum öll rekin niður í kjallara og biðum þar heila eilífð eftir heims-
endi. Pabbi var hetjan sem læddist upp að ná í heitt kaffi og teppi. Þetta
var alveg eins og í bíó og við börnin nutum hvers augnabliks út í æsar.
Hann kom lifandi aftur og rétt um það bil er við fórum að njóta lífsins
og drekka kaffið — krakkarnir fengu alltaf kaffi þegar heimsendir var
í nánd — gaf sírenan frelsismerkið og allt grínið var búið. Þýzka flugvélin
hafði snautað burt en enginn grafari sást í flugvallarskurðunum og Mæja
æpti „Jesús“ því hún hélt að þeir væru allir dauðir og hún grét eins og barn.
En upp úr þessu hafðist það, og það fannst mér alltaf hljóta að vera Þýzk-
urunum að þakka, að hermenn komu á götuhornið og fóru að grafa og
hlaða sandvígi. Svo nálægt okkur höfðu þeir ekki verið fyrr og nú gafst
tækifæri til nákvæmrar athugunar. Við krakkarnir stóðum allt í kringum
þá og í hverri íbúð stóð fönguleg vinnukona og hélt gluggatjöldunum til
hliðar. Þeir sögðu halló — og héldu áfram að moka en þegar þeir litu
288