Tímarit Máls og menningar - 01.12.1969, Page 83

Minn trúnaður er ykkar trúnaður
er þetta kvæði athyglisvert þar eð hrynj andin er föst og j öfn og hvert vísuorð
er sér um stuðla. í öðru vísuorði fyrsta og síðasta erindis er þannig stuðlað
á „r“ sem eykur hita kvæðisins. Þannig eiga „hljóðin“ sér og stað í veru-
leika kvæðisins. Og þannig ætlar Þorsteinn frá Hamri kveðskap sínum að
vera virkur skerfur til baráttu mannsins við þau vandamál er nútímasam-
félag hefir búið honum.
Hér hefir áður verið minnst á þá nánd sem einkennir kveðskap Þorsteins
frá Hamri, hve skáldið sjálft er ætíð nákomið yrkisefni sínu. Þetta má glögg-
lega sjá af kvæðinu „Þið“ í bókinni Jórvík. Þar tekur skáldið til meðferðar
orð og eiða þeirra er barist hafa og hætt lífi sínu fyrir háleitar hugsjónir
og ber nútímamanninn saman við þá. Kvæðið lýsir þeirri biturð sem ein-
kennir mikinn hluta bókarinnar, svo sem þegar hefir verið vikið að. Þama
lýsir skáldið vonbrigðum sínum með öll hin stóru orð og hin litlu verk er
því þykir einkenna samtímann. Kvæðið hefst á því að hinna föllnu er minnst
einföldum orðum, en fordæmi þeirra er enn í fullu gildi:
enn streymir blóð ykkar lifandi og heitt.
Þessi orð má einnig skilja svo að enn sé blóði úthellt, enn fórni menn sér
fyrir hugsjónir sínar, en þannig fær kvæðið aukinn ádeiluþunga á hið að-
gerðalausa umhverfi. Og fordæmið verður þeim er á eftir koma hvöt og
styrkur:
blandast hann blóði eftirkomendanna
og stýrir sigri.
Dæmi hinna föllnu er vakandi í hugum þeirra er enn hyggjast berjast fyrir
háleitum hugsjónum. Þeir leita enn svölunar
... í þeim brunnum sem speigluðu fyirum
ásjónur ykkar sveittar blóðugar tærðar
og skáldið styrkir myndina enn:
Vatnið er að sönnu kalt og tært
og flötur þess fagur ...
Við horfum í lygnuna
Myndhvörfin eru alveg skýr og mótast eftir því sem á líður kvæðið; þau
eru ótvíræð og „opin“ við lesandanum í fyrstu, en síðan taka víddirnar að
fjarlægjast og spennan milli þeirra að harðna með hverju orði. Sjálfur kjarni
kvæðisins kemur þó ekki fram fyrr en í enda þess. Orðin „að sönnu“ verða
eins konar fyrirboði lokanna þar sem skáldið slöngvir aðalatriðinu fram
20 TMM
305