Tímarit Máls og menningar - 01.12.1969, Side 90

Tímarit Máls og menningar
umhverfiÖ og vandamál samtímans sem öröug för um „kaldadal“ í myrku
„lángnætti“, og er þetta í fullu samræmi viö þá félagslegu baráttu er skáldið
boöar; hún beinist gegn því umhverfi sem er „kaldidalur“ og þeirri samtíð
sem er „lángnætti“.
í þessu efni er ekki úr vegi að athuga lítillega tvö kvæði úr bókinni Láng-
nœtti á Jcaldadal. Annað nefnist „Úr lángnættinu“ og er þaðan komin helfn-
ingur bókarheitisins. Þarna kveður skáldið um þær stundir lífsins sem til
fagnaðar teljast. Kvæði þetta er persónulegt og nokkuð innhverft, enda mið-
ast það við táknið og skilning þess. í upphafi er langnættinu lýst og hve það
veldur einangrun mannsins og firringu. Þá er lýst viðleitni mannsins við
að ráða bót firringarinnar, en hefja eðlileg mannleg samskipti:
viS leitum að hendi að halda í
styðjast við eða styðja —
og það sem meira er:
slíkt hjairta mun leynast með okkur leingi.
Að lokum kemur síðan tilefni og kjarni kvæðisins. Þeir er við söguna koma
eru útlagar: hinir firrtu, menn er samfélagið hefir útskúfað frá mannlegum
samskiptum með firringunni:
En stöku sinnum
er sem allri nótt sé lyft
og margir útlagar komi sarnan
úr hugskotum okkar til að gleðjast.
Aftur á móti lýsir það vinnubrögðum skáldsins og skynjun að þessir útlagar
koma í kvæðinu innan að „úr hugskotum okkar“. Þannig eru þeir mynd-
hvörf og geta merkt hugsanir sem við höfum gert útlægar eða hin firrtu við-
horf. Annað kvæði fjallar einnig um slíkar stundir sem gefa okkur eins og
skyndilega yfirsýn yfir stöðu okkar og vanda. Þetta kvæði bókarinnar nefn-
ist „Þær stundir“ og lýsir bæði þeim er gleðja: „strjúka mér um kinn að
mér verður rótt“ og einnig hinum sem „ljósta mig kinnhest að ég hef skarpa
skömm“. Þær er gleðja koma þegar skáldið rifjar upp stef „um regnið og
nóttina“; en þær er ljósta það þegar það rifjar upp „sögur / um jörðina
og manninn“. En þegar skáldið hugleiðir líðandi stund og vanda hennar,
þá bregður því við:
þau orð hlekkja mig að ég stari sem í herfjötri
brennandi veraldir æða hjá.
312