Tímarit Máls og menningar - 01.12.1969, Page 160

Tímarit Máls og menningar
við því að skipa sagnapersónum nið'ur í slíka hópa, þar sem gerðir manna
skipta höfuðmáli, en þær eru oft svo simdurleitar, að þær færa menn á milli
flokka eftir atvikum. Þannig verður Grettir fundinn í öllum þrem hlutverk-
um: sumar gerðir hans eru syndsamleg afbrot, svo sem þjófnaður, en hann
vinnur einnig landhreinsun og honum er lagið að koma af afturgöngum og
ráða niðurlögum berserkja. En undir lokin verður hann látinn þola miklar
píslir.
íslendingasögum hefur löngum verið hælt fyrir raunsæi þeirra og skilning
á manniegum verðmætum, enda fylgjast þessi einkenni mjög að. Höfundar
þeirra tókust á hendur að lýsa fyrirbærum af eiginni raun, hvort sem heldur
var um að ræða atriði úr íslenzku þjóðarlífi eða almenn vandamál mann-
legs lífs. Annars vegar höfðu þeir aðhald af því, sem fyrir augu þeirra bar,
og hins vegar af þeirri reynlslu og þekkingu, sem þeir sóttu beint eða óbeint
í kristnar bókmenntir álfunnar. Skilningur þeirra á mannlegu eðli er að
verulegu leyti þaðan runninn, og sígildi þeirra á kristinni siðfræði miðalda
mikið að þakka.
382