Tímarit Máls og menningar - 01.07.1977, Side 50

Tímarit Máls og menningar
Menn koma stundum og bjarga öðrum mönnum af sökkvandi skipum, guð
aldrei eða Jesús.
(98)
En hinu gagnstæða er haldið fram, kraftaverkinu er haldið á lofti á
kostnað trúarinnar á getu mannsins. I heild stuðla trúarbrögðin að því
að fjöldinn sætti sig við kjör sín og komi ekki auga á breytingarþörf
þjóðfélagsins — allt sem gerist er hvort sem er samkvæmt vilja algóðs
guðs.
Stigskipting valdsins í stéttaþjóðfélaginu speglast í fjölskyldulífinu.
Drengurinn skynjar að faðirinn er æðsta vald innan heimilisins, það er
hann sem ákveður hvað er rétt og hvað er rangt. Móðirin er sett skör
lægra og ákveður ekki hvað er rétt og rangt nema þegar faðirinn er
fjarverandi. Forsendur föðurveldisins eru fyrst og fremst efnahagslegar,
það er faðirinn sem á jörðina, sbr. orð hans:
Eg er frjáls maður, bið engan um neitt, á þennan jarðarpart. Borgaði föð-
ur þínum það sem hann setti upp, hvern túskilding sem hann setti upp.
(92)
í samfélagi einkaeignaréttarins þýðir eign sama og vald yfir lífi ann-
arra, einnig andlegu lífi. Þess vegna leyfist móðurinni ekki að hugsa
sem frjálsum einstaklingi — hvað þá að tala. I verkfallinu finnur hún til
samhugs með verkalýðnum sem er að berjast fyrir rétti sínum til að
lifa og vinna. En hún neyðist til að svíkja sannfæringu sína í viðureign-
inni við ofríki föðurins.
— Já, ég hef ekkert vit á því, andvarpar mamma. — Nei, þú hefir ekkert
vit á því, sem ekki er von, samþykkir pabbi.
(85)
Um móðurina segir síðar:
Og mamma... stanzar kannski í miðju verki, djúpt hugsi vegna lifibrauðs-
ins, sem er ekki allra eign. En hún segir ekkert, því einn segir þetta og
annar hitt og hún hefir ekki vit til að dæma um hver hefir réttast fyrir sér.
(108)
Vegna þessa andlega ósjálfstæðis og andlegrar kúgunar gemr hún ekki
160