Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.10.1981, Page 61

Tímarit Máls og menningar - 01.10.1981, Page 61
Níundi áratugurinn ins, byltingar í íran og kreppu forsetaembættisins — að ekki sé minnst á kreppuna í fjármálaheiminum. Miðað við það sem hér er til umræðu þýðir þetta að Vesturlöndin eiga sér enga skýra stefnu gagnvart Austur-Evrópu að dómi Fehers. Orlög Helsinkisáttmálans og misheppnaðar tilraunir til að koma i veg fyrir Olympíuleikana í Moskvu sýni glöggt að rikisstjórnir á Vesturlöndum séu ólíklegar til samræmds átaks gagnvart Austur-Evrópu. Og Feher bætir við: „Slíkt átak myndi hvort eð er ekki hjálpa þeim sem raunverulega berjast fyrir frelsi; en þetta er í það minnsta lærdómsríkt i þeim skilningi að frelsið fæst ekki nema fyrir áorkan baráttumannanna sjálfra." Þriðji þátturinn sem orðið hefur til að styrkja Sovétríkin og fylgiriki þeirra á áttunda áratugnum er að sögn Fehers sá að þróun evrópukommúnismans, sem var eina samkeppnin sem Sovétríkin óttuðust i Austur-Evrópu, stöðvaðist vegna versnandi stöðu spænska kommúnistaflokksins og framkomu þess franska. Að vísu segir Feher að samskipti austur-evrópskra andófsmanna og evrópukommúnista hafi verið mjög takmörkuð, hvor aðilinn hafi reynt að notfæra sér hinn. Framsækið hlutverk evrópukommúnismans hafi fólgist i að hann hafi í fyrsta sinn séð hluta austur-evrópsku andstöðunnar fyrir tungumáli, sem mátti nota til að tjá óánægju sína opinberlega, og sem yfirvöld gátu ekki fordæmt nema sovéskir leiðtogar bannfærðu evrópukommúnismann alfarið, en þeir hafa ekki verið reiðubúnir til þess. Um leið og þessir flokkar fari aftur að tala sama mál og Moskvuvaldið — einsog sá franski varðandi Afganistan — glati evrópukommúnisminn þessu hlutverki. Atök framtíðarinnar Út frá þessum meginatriðum ræðir Feher síðan líklega þróun Austur-Evrópu á níunda áratugnum. Hann telur að sú þróun muni ekki fara út fyrir eftirfarandi mörk: Það er mjög ólíklegt að aftur verði snúið á vit stalínismans, stjórnkerfið sjálft óttast slíkt afturhvarf. í öðru lagi er ólíklegt að nokkurt aðildarlandanna segi sig úr Varsjárbandalaginu. í þriðja lagi er innra hrun sovétskipulagsins afar ólíklegt. Feher telur að átök níunda áratugarins séu líkleg til að halda sér innan þessara marka. I fyrsta lagi spáir hann að átök muni standa um áhrif Sovétmanna og útþenslustefnu þeirra á efnahagslif grannrikjanna. Sem dæmi um slíka árekstra nefnir hann verðhækkanir Sovétmanna á olíu sinni til samræmis við heims- markaðsverð, en þar með hverfa þeir frá þeirri „pólitísku verðlagningu" sem þeir 307
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.