Tímarit Máls og menningar - 01.04.1984, Page 27

/ leit að nútíbinni — í uppgjöri við fortíðina
dögum. Það er fagnaðarefni að konur skuli taka vaxandi þátt í að bæta úr
þessari þörf en það væri betra ef þær létu ekki þar við sitja heldur létu til
skarar skríða við að semja handa okkur fullorðnum líka.
I ljóðlistinni hefur verið jöfn gróska gegnum árin og ný skáld hafa stöðugt
bæst í hópinn ólíkt því sem hefur átt sér stað í færeyskri sagnagerð.
Færeyskur skáldskapur í bundnu máli var um aldaraðir einskorðaður við
danskvæði en í tengslum við þjóðernisvakninguna, sem varð meðal fær-
eyskra námsmanna í Kaupmannahöfn í kring um 1880, spratt upp nýr kveð-
skapur í formi ættjarðarsöngva, söngva til þjóðarinnar og móðurmálsins.
Eiginlegur ljóðrænn kveðskapur varð þó ekki til á færeysku fyrr en með
Janusi Djurhuus (1881 — 1948) sem gaf út fyrstu ljóðabók sína árið 1914 og
var hún jafnframt fyrsta ljóðabókin á færeysku. Janus Djurhuus sem var
undir sterkum áhrifum frá grísk-rómverskri fornöld (þýddi Ilíonskviðu á
færeysku) sem og rómantískum skáldskap á Norðurlöndum og í Evrópu,
markaði dýpri spor í færeyska ljóðagerð en nokkurt annað skáld. Ofáum
skáldum seinni tíma reyndist erfitt að finna sjálfstæði sitt gagnvart honum
og að valda því stórbrotna ljóðmáli sem hann lét sporgöngumönnum sínum
í té.
Meðal þeirra, sem á sinn persónulega hátt þróuðu færeyska ljóðlist áfram
eftir Janus Djurhuus, er Christian Matras (f. 1900). Með lágværum innileik
skapar hann sérstaka nálægð í ljóðum sínum um líf fólksins á landi og sjó og
órjúfanleg tengsl þess við náttúruna:
Her nomu teir gomlu við novnum sær land,
men landið nam teir úr fjollum í sand, —
við ósæddum hondum
tað bant teir við bondum,
ið rukku so víða, sum veroldin rann.
Hin gagnkvæmu tengsl lands og þjóðar skapa menninguna, söguna og móta
einnig þróun tungunnar. Auðugt málfar, gegnsýrt reynslu kynslóðanna og
með rætur í því þorpsmáli sem Christian Matras ólst upp við, er það sem
einkennir helst skáldskap hans.
Karsten Hoydal (f. 1912) fann einnig sinn eigin tón í ljóðum um frum-
krafta tilverunnar, vatn og ljós, mold og grjót og manninn andspænis þess-
um öflum eða sem hluta af þeim. Hjá honum sjáum við upphafið að órímuð-
um ljóðum með frjálsri hrynjandi á færeysku. — Sá þriðji sem ég vil nefna í
þessu sambandi er Regin Dahl (f. 1918). Hann hefur ort mikið af ást-
arljóðum og þar er hann brautryðjandi með djarforðar lýsingar sínar. I
145