Tímarit Máls og menningar - 01.04.1984, Blaðsíða 52

Tímarit Máls og menningar
ljón sem líkjast kafloðnu hjarta,
blóð eins og sefaður tregi
að berjast gegn gulri hýenu sem er formuð eins og hið gráðuga sólarlag.
I slíkum djúpspeglandi margvídda sýnum sver Aleixandre sig í átt til
Blake: sem yrkir um tígurinn:
Tígur tígur þú sem brennur svo bjart, í náttskógunum svörtu, hver má
vera sú ódauðleg hönd eður auga sem formað fengi þína óttalegu
fullkomnu mynd?
I hvaða fjarlægu djúpum eða himnum, brennur eldur augna þinna?
Um hvaða vængi dirfist hann láta sig dreyma? Hver má sú hönd er dirfist
höndla eldinn?
Og hver má sú öxl og hver sú kynngi, sem snúið fengi sinar þíns
hjarta? Og þá er hæfi hjartað að slá, hver sú ógnlega hönd og hver fótur
ógnar?
Og hver hamarinn? Hver sú festi? Og í hvaða smiðjubáli varð heili
þinn hertur? Hver steðjinn? Hverjar þær skelfilegu greipar voga hinar
banvænu ógnir að spenna?
Þegar stjörnur skutu niður spjótum sínum, og vökvuðu himna með
tárum sínum, brosti Hann þá Hann sá hvað Hann hafði gjört? Hann
sem gjörði lambið gjörði Hann þig?
Tígur tígur sem brennur svo bjart, í náttskógunum svörtu, hver má
vera sú ódauðleg hönd eður auga, sem vogað hefði að forma þína
ógnlegu fullkomnu mynd?
Svo reynt sé að snúa þessu ódauðlega ljóði skáldmálarans enska til lausa-
málsskýrslu eða ljóðfregnar.
Nú er mál að víkja að bókinni sem kom út 1944, og ber með sér ávöxt af
endurmati í einangrun, þar sem skáldið sat vinum fjær í fjandsamlegu um-
hverfi í veldi þeirra sem hata og hræðast með réttu lifandi skáld og list.
Harmþrunginn en heiðskír söngur frá dimmum dögum, tregi vegna vina
sem týndust, þeirra sem féllu eða hurfu; vegna vinslita; vonbrigði, sársauki
vegna þeirra sem voru myrtir eða hraktir í útlegð, eða tærast upp í dýflissum
eða fangabúðum, bræður í list, fóstbræður og vinir, sálufélagar. En afl hefur
vaxið við að sækja með fár í fangið; hljómur hefur vaxið þessu skáldi í raun-
um, orðið fyllri; myndauðgi meiri en nokkru sinni fyrr, fjölbreyttari.
Síðan líða hvorki meira né minna en níu ár til næstu bókar:
Nacimiento ultimo. Hinzta fæðing. Skáldið lifði í innri útlegð, sem Artur
Lundkvist nefnir svo. Og var langtímum saman bannað að birta nokkuð, og
opinberlega reynt að láta sem hann væri dauður.
Hinzta fæðing, hver er hún?
170