Tímarit Máls og menningar - 01.04.1984, Blaðsíða 88

Tímarit Máls og menningar
hafa komið í sambandi við sambúð hins erlenda setuliðs og landsmanna“
(626). Málið er aldrei greint heldur er gefið strax í byrjun að það sé
siðferðilegt og gögnin því skoðuð með það í huga. Þess vegna eru óhugnan-
leg dæmi um samfarir við stúlkubörn notuð sem dæmi um lágt siðferðisstig
bamanna og til skýringar á fullyrðingum um að svo sé um fjölda kvenna.
Þess vegna fjallar nefndin ekki meira um þessi börn heldur snýr sér að
hugleiðingum um meðvitund kvenna og skilning þeirra í siðferðilegum efn-
um. Það er bert af útdráttunum, segir nefndin,
. . . að sumar stúlkurnar selja sig, og mun það vera nýtt fyrirbrigði hér á landi,
að fjöldi kvenna selji blíðu sína. Þó munu þær konur, er mök hafa við
setuliðsmenn, vera í minni hluta, er selja sig, og kemur víða fram sú skoðun
þeirra, að þetta sé ekki þess vert. Þess verður líka víða vart, að þótt sama
stúlkan hafi haft mök við fleiri en einn hermann í einu, finnst henni þá fyrst
sóma sínum misboðið, er henni er boðin borgun. (630)
Af þessu dregur nefndin síðan þessa ályktun:
í stuttu máli: Islenzkum konum er hvergi nærri Ijós munurinn á vændiskon-
unni og óspilltu konunni. Þær virðast líta svo á, að merkjalínan þar á milli sé
fjárhagslegs eðlis. Kona, sem hefur mök við fimm hermenn í sama skálanum, í
sama skiptið, telur sig heiðarlega konu, ef hún þiggur ekki fé að launum, —
kona, sem sefur hjá liðsforingja í gistihúsi, er helsærð, ef hann vill greiða
ómakið, — kona, sem tekur við aurum, er vændiskona. Munurinn á siðlegri
konu og vændiskonu er því, að dómi fjölmargra reykvískra kvenna, ekki sið-
ferðilegur heldur fjárhags- eða atvinnulegur. (630—631)
Burt séð frá því að líklega þætti mörgum skilgreining kvennanna á
vændiskonu réttari en skilgreining nefndarinnar, og burt séð frá þeirri
tvöfeldni sem felst í skýringarsögunni, þá kemur hér vel fram hvaða augum
nefndin lítur á málið og hvaða áhrif það hefur á skýrslugerðina. Þannig er
litið fram hjá því að nokkrar konur eru algerlega heimilislausar og sú
niðurstaða að fjöldi barna búi við óhæf kjör vekur einungis áhyggjur um
það að þau verði óhæfir þegnar í framtíðinni. Litið er fram hjá því að
hermenn hafa samfarir við börn en þess í stað fullyrt að fjöldi kvenna lifi á
lágu siðferðisstigi.
Siðferðilegur mælikvarði er hér notaður, sjálfsagt ómeðvitað, sem tæki til
þess að líta fram hjá öðrum hliðum málsins. Þannig er litið fram hjá
félagslegum hliðum þeirrar staðreyndar að fjölmennt erlent herlið er í
bænum. Áhrif hernámsins á líf Reykvíkinga eru ekki könnuð, þess í stað er
fullyrt að spilling ríki í bænum, konur valdi henni, og gengið er út frá því að
206