Tímarit Máls og menningar - 01.11.1986, Side 87

Helgi Haraldsson
Draumur sem aðeins var
dreymdur til hálfs
„Áfram, áfram
fóstrar, frændur!
Bíða oss í fjarlægð
breiðar lendur.
Víðáttu þeirra
oss varnað hefur
og frelsis fremdar
fávísin körg.“
H. Túkaj.
Á þessu herrans ári 1986 er liðin rétt öld frá fæðingu þjóðskálds tatara,
Habdúllu Túkajs. Hann lést í Kazan 1913, tæpra 27 ára að aldri. En þessi
skammlífi maður lét eftir sig arf sem seint mun fyrnast. Áhrif hans um
gjörvallan hinn íslamska heim og víðar voru og eru svo víðtæk og merk að
Menningar- og fræðslustofnun Sameinuðu þjóðanna tók að sér að heiðra
minningu hans á aldarafmælinu.
Uppvöxtur
Habdúlla missti snemma báða foreldra sína og komst á vonarvöl. Hart var í
ári, og nánustu aðstandendur treystu sér ekki til að sjá honum farborða. Var
snáðinn sendur eins og böggull til markaðstorgsins í Kazan og gefinn þeim
fyrsta sem vildi hirða hann. Um síðir höfðu efnaðir ættingjar upp á honum.
Hann var fluttur til borgarinnar Uralsk og settur þar til náms í medresu, en
svo nefnast æðri skólar múhameðstrúarmanna. Þar nam hann auk móður-
málsins og Kóransins arabísku, persnesku og raungreinar ásamt austur-
lenskri ljóðlist og heimspeki. Jafnframt gekk hann í rússneskan skóla og
485