Tímarit Máls og menningar - 01.11.1986, Page 127

til vill hefði mátt setja einhvers konar ris
í lokin, eitthvað sem réttlætti sérstaklega
að nú væri sögunni lokið. En fullyrð-
ingu af þessu tagi er víst erfitt að rök-
styðja, og verður hér aðeins vísað til
smekks.
I aðra röndina er Hafliði Vilhelmsson
að skrifa um skáldskapinn, skrifa um
það að skrifa. Hann skrifar sjálfsmeðvit-
aðan texta, og að hætti höfunda eins og
Guðbergs Bergssonar lætur hann lesand-
ann vita að hann veit að sagan er aðeins
plat. Hann talar stundum við lesandann
yfir sögunni, ef svo má segja. Slík brögð
hafa nokkuð gengið sér til húðar á síðari
árum. En Hafliði kemst vel frá þessu,
sneiðir að mestu hjá klisjunum.
Beygur er að samanlögðu býsna vel
heppnuð saga að mínu mati. Hún hefur
það meðal annars til síns ágætis að vera
skemmtileg þótt hún sé ófeimin við
stóru málin. Hafliða Vilhelmssyni hefur
farið fram í skáldskap sínum, og með
Beyg hefur hann náð umtalsverðum
árangri.
Arni Sigurjónsson.
ENN LEYNIST LÍF í ORÐUM
Um Eld og regn Vigdísar Grímsdóttur.
Frjálst framtak 1985.
I
Þess eru fá dæmi í seinni tíð að höfundar
hafi komið með jafn eftirminnilegum
hætti fram á ritvöllinn og Vigdís Gríms-
dóttir með smásagnasafni sínu Tíu
myndir úr lífi þínu (1983). Flestir voru á
einu máli um að þar færi gott
skáld sem mikils mætti vænta af í ís-
lenskum ritheimi. I upphafi bókar skrif-
ar höfundur formála sem leggur drög að
Umsagnir um bœkur
sameiningu höfundar og lesanda, og í
sögunum er víða að finna tilbrigði við
samspil texta og viðtakanda. A vissan
hátt má segja að bókin öll sé tilbrigði við
þetta sérkennilega samband, sem mynd-
ar þann grunn sem skáldskapurinn síðan
rís af. Sögur Vigdísar eru líka skrifaðar
af miklu næmi á hlutskipti manna, ekki
síst barna og kvenna og þeirra sem kúg-
aðir eru í hinum hversdagslega veru-
leika. Mannlegar tilfinningar og hlýja
eru eitt helsta kennimerki sagnanna.
Mestu máli skiptir þó hversu vel Vig-
dísi tekst að lýsa því vegasalti draums og
veruleika sem lífið er. Eg held líka að
henni hafi prýðilega tekist að koma til
skila hversu mikilvægur hugarheimur-
inn er; að manneskja án drauma er að-
eins partur af manneskju; ófullburða
fyrirheit. Stíll Vigdísar er ljóðrænn og
einkennist af tilfinningu fyrir hinu smáa.
Því það eru smáatriði hversdagslífsins
sem fyrst og fremst skilja fólk að,
merkja sérstöðu hvers og eins. I þessu
smásagnasafni örlaði líka á vísunum í
ævintýri, þótt aðeins væri það fyrirboði
þess sem síðar birtist, rétt eins og þessi
bók gaf forsmekkinn af því sem koma
skyldi.
II
Skáldskapur er stórt orð. Og á að vera
það nú, þegar mönnum hættir til að gera
æ minni greinarmun á því sem er gott og
vont, en hrökklast inn í öngstræti af-
stæðishyggju. Það dylst hins vegar eng-
um sem les nýjustu bók Vigdísar Gríms-
dóttur að þar er skáldskapur á ferðinni,
góður skáldskapur.
Eldur og regn heitir hún eftir þeim
frumkröftum tilverunnar sem jafnan
setja sinn misjafnlega þekkilega svip á líf
manna sem fullkomlega er undirorpið
þeirra duttlungum. Titillinn er engin til-
525