Tímarit Máls og menningar - 01.05.1988, Page 111

og Atlantis og enginn kemst
þangað nema hætta lífi sínu. Og
þangað liggur enginn sími og
jafnvel þótt rödd mín gæti borist
þér þaðan mundirðu ekki skilja
þá tungu sem ég talaði. Það er
ekki mannamál. Því að landið er
eingöngu byggt konum og rödd
þeirra er hljóðari en þögnin. Ein-
staka kona heldur því samt fram
að komið geti fyrir þegar svo
stendur á um straumhvörf að
fiskarnir greini niðinn af máli
þeirra í djúpsoginu. (97)
Að lokinni ferð móðurinnar í fylgd
Fisksins niður í undirdjúp Kristjaníu
segir hún svo:
Ég fann að ég mundi sofa betur í
nótt en þúsund undanfarnar næt-
ur. Ég hafði losnað við byrði.
Landkönnun lokið sem ég hafði
frestað svo lengi. Eg rétti Fiskin-
um höndina í kveðjuskyni án
þess að segja orð. Viss um að
hann heyrði það sem ég sagði
ekki. Hann hafði synt með mér í
djúpunum. Heyrt rödd mína.
(128)
Ferð móðurinnar niður í djúpin er síðan
undanfari þess að hún losi sig undan
sekt sinni og stígi skrefið til fullrar sam-
stöðu með Dís og Gunnlöðu, með líf-
inu. Annað atvik en ferðin í undirdjúp-
in hefur áhrif í sömu átt. Hún er stödd á
götu úti og iendir fyrir tilviljun inn í
þvögu fólks sem hefur verið á mót-
mælafundi (gegn kjarnorkuveri í tilefni
af Tsjernóbýl);
Umsagnir um bakur
lega á valdi þessarar hreyfingar
sem rann á mig eins og holskefla
og sveigði mig aftur á bak . . .
Iíkamir þétt upp að mér . . .
klemmd . . . í sömu svipan sá ég
að það var lögreglan sem ýtti
fólkinu á undan sér. Eg gat ekki
lengur stjórnað hreyfingum mín-
um. Líkami minn var ekki lengur
minn, aðeins óaðgreinanlegur
hluti af einum stórum líkama
sem sveigðist aftur og fram og
náði guð veit hvað langt uns allt
losnaði á ný og við leystumst
upp . . . (170)
Tímabundið afnám þeirrar markalínu
sem einstaklingurinn hefur dregið um
sjálfan sig, er forsenda fyrir auðmýkt-
inni. Hún krýpur fyrir systur sinni
Onnu (Gyðjunni? Urði?) og þvær fætur
hennar; atvik sem bæði hefur kristilegar
skírskotanir og minnir á það þegar kon-
urnar í goðsögunni þvo lífsins tré. Þá
getur hún horfst í augu við eigin sekt:
Það var ég sem sveik.
Ég vissi það allan tímann að
Gunnlöð var saklaus. Hvorki
tæld né í vitorði með Óðni þegar
hann stal skáldskapnum. Hvað
hafði ég ekki sagt alveg frá upp-
hafi: Óðinn stal frá henni skáld-
skapnum. Þessu svaraði ég þegar
ég var spurð óvænt og óundir-
búin. Eg taldi það vanhugsað
svar. Já, en vanhugsað var það
einmitt! Þess vegna satt. Eg var
ekki á verði. Sannleikurinn eins
og geymdur fangi í vitund minni
sem sá sér leik á borði í andvara-
leysi fangavarðarins. Samt trúði
ég ekki minni eigin rödd og fór
fram á það fyrst allra að dóttir
. . . ég varð að standa þar sem ég
var komin . . . bjargarlaus, alger-
245