Tímarit Máls og menningar - 01.03.1992, Page 23

sína og óskaplegu ójafnvægi skapsmuna.
Elli Palli, söguhetjan 13 ára, á erfitt með að
haga sér í samræmi við það sem hann veit
þó að er rétt. Hann vill vera vel metinn
íþróttamaður og hafa viðurkenningu hóps-
ins og lætur lengi vel sem sér komi ekki við
hvemig einn strákanna er lagður í einelti.
En í bakgrunni er eftirminnileg mynd af 11
ára bróður, Bjartmari, sem er greindarskert-
ur. Hann er einlægur og hagar sér eftir því
sem honum finnst vera rétt og gott, óspilltur
af valdi hópsins yfir framkomu og hegðun.
Það er gott til þess að vita að fötluðu barni
skuli vera teflt fram sem málpípu heiðar-
leika og heilbrigðra siðferðislegra gilda.
Ekki mun af veita að ala börn og unglinga
upp í að taka eftir verðleikum þeirra sem á
einhvern hátt búa við skertan þroska eða
fötlun. Það gerir Heiður Baldursdóttir líka
ákaflega vel í sínum bókum, bæði í Álaga-
dalnum og í Leyndarmáli gamla hússins.
Þrátt fyrir hversdagslegt söguefni Fjólu-
blárra daga, skilur sagan eftir margt til
umhugsunar. Kristín kann vel til verka, í
sögunni eru fjölmargar ljóslifandi persónu-
lýsingar og húmorinn er aldrei langt undan.
Sagan er e.t.v. heldur stutt en þá er á það að
líta að fyrir böm og unglinga sem ekki eru
alveg fluglæs, verða að vera til bækur sem
þau treysta sér til að geta klárað. Sá hópur
er ekki fámennur. Kristín hefur líka skrifað
ágætar bækur sérstaklega fyrir unglinga
sem eiga í erfiðleikum með lestur og þurfa
stoðkennslu, bækumar Ugla sat á kvisti,
Átti börn og missti, Eitt, tvö, þrjú, og Og
það varst þú (1990).
Út af sporinu
í íslenskum unglingabókum er algengast að
söguhetjur séu venjulegir unglingar sem
eiga við smávægileg vandamál daglega
lífsins að stríða eins og gengur, fyrirmynd-
amnglingar sem allt gengur í haginn eða hjá
þeim höfundum sem skrifa í reyfarastíl,
unglingar sem lenda í miklum hremming-
um en komast frá þeim á óraunsæjan og
ótrúverðugan hátt. Þær persónur sem lenda
út af sporinu á einhvem hátt era oftast auka-
persónur. Páll Pálsson skrifaði upp úr 1980
tvær bækur um slíka unglinga, Hallæris-
planið (1982), og Beðið eftirstrœtó (1983).
Á síðasta ári skrifa tveir höfundar bækur
þar sem aðalpersónumar lenda í vandræð-
um. Elías Snæland Jónsson skrifar sína
fyrstu unglingbók, Davíð og krókódílamir
(1991), um strák sem lendir í vondum fé-
lagsskap með sér eldri unglingum sem not-
færa sér reynsluleysi hans og smæð. Davíð
TMM 1992:1
13