Tímarit Máls og menningar - 01.03.1992, Page 26

sem hefur útlit sem fellur að staðli fegurð-
ardísa. Ástarsamband það er ekki tekið út
með tómri sældinni en Ormur kemur út úr
því ríkari að reynslu og í lok bókar virðist
hann búinn að átta sig á að honum er óhætt
að hafa sjálfstæðan smekk á því fyrir hvers
konar kvenlegri fegurð hann fellur. Olafur
Haukur vinnur þannig markvisst að því að
vekja lesendur sína til vitundar um hvemig
staðlaðar hugmyndir um kvenlega fegurð
stjóma lífi stráka, líka þeirra sem þykjast
vera hugsandi menn. Flestar unglingabæk-
ur ýta undir viðteknar skoðanir að þessu
leyti og draumadísir stráka sem eru aðalper-
sónur í unglingasögum falla undantekn-
ingalítið að staðlinum, há, grönn, með ljóst
sítt hár, sæt. Sigur persónanna felst svo
oftar en ekki í því að þeir, sem eru ósköp
venjulegir í útliti, eiga eftir allt saman séns
í þessar fegurðardísir.
En aftur að Ormi Óðinssyni. Helsta ein-
kenni Gauragangs er einmitt það að Ormur
tekur út þroska á mjög mörgum sviðum.
Persónusafn bókarinnar er fjölbreytt og
persónur ljóslifandi. Lesandi kynnist Ormi
af samskiptum hans við þessar ólrku per-
sónur. Áður er minnst á hvernig hann sýnir
ólíkar hliðar í samskiptum sínum við pabba
sinn og konu hans annars vegar og litla
bróður sinn og gamla manninn í kjallaran-
um hins vegar. Eftir því sem við fylgjumst
lengur með samskiptum vinanna Orms og
Ranúrs (Rúnar aftur á bak), sem er mjög
ólíkur Ormi, sjáum við hve traustur vinur
Ormur reynist og raungóður þrátt fyrir allt.
Sambandi þeirra er einfaldlega fallega lýst.
Annar besti vinur Orms er Halla og Ormur
reynir virkilega á alla hennar þolinmæði oft
á tíðum. Hún er samt sú persóna sem sér
hvað best í gegnum hann og þolir hann
kannski þess vegna og er líka skotin í hon-
um. Framkoma hans við Höllu tengist van-
þroska hans í sambandi við staðlaðar kvení-
myndir, hún er of feit til að töffarinn Ormur
geti viðurkennt hana. Það er því mikið
þroskamerki þegar Ormur er einlægur við
Höllu í lokin og viðurkennir ást sína á
henni.
Þannig ætti mannskilningur lesandans að
aukast um leið og Ormur þroskast í sam-
skiptum sínum við annað fólk. í sögunni er
unglingum lýst sem margþættari og dýpri
persónum en gert er í öðrum unglingabók-
um. Sagan er líka lengri en aðrar unglinga-
sögur, 260 blaðsíður, og einnig af þeim
sökum efnisríkari. Hún skilur því fjölmargt
eftir handa lesandanum til að hugsa um, auk
þess sem hún er bráðskemmtileg aflestrar
og vel krydduð góðum húmor. Frjó mál-
notkun á mikinn þátt í hve bókin er
skemmtileg. Höfundur þekkir greinilega á
hvaða stigi unglingar eru í málþroska og
þau einkenni endurspeglast á trúverðugan
hátt í stíl sögunnar. Orrnur, sem segir sög-
una, gengur með skáld í maganum og það
leyfir líka dálítið skemmtilegar rispur í mál-
fari.
Á síðasta ári kom framhald af Gaura-
gangi sem heitir einfaldlega Meiri gaura-
gangur (1991). Þar segir frá því sem flestir
nútímaunglingar ganga í gegnum á þroska-
brautinni, sem sé að fara til dvalar í útlönd-
um um tíma. Ormur og Ranúr fara til
Kaupmannahafnar og dvelja sumarlangt.
Sagan er viðburðarík, því það er eitt og
annað sem svona gaurar geta lent í, þeir eru
algjörir græningjar sem þykjast vera töff og
flækjast í hvers konar vesen í Köben, bæði
jákvætt og neikvætt. Margt sem kemur fyrir
þá er kunnuglegt og rek ég það til líflegra
reynslusagna um einmitt þetta efni gegnum
tíðina. Þeir lenda í öllu þessu dæmigerða
16
TMM 1992:1