Tímarit Máls og menningar - 01.03.1992, Síða 87

Þó að mérfinnist til dæmis
Hringsól Alfrúnar Gunnlaugs-
dóttur hafa verið ofmetið á
þeim forsendum að það sé
gott í sjálfu sér aðflœkja
formið ( ... )
Og Hringsól hefur haft mikil
áhrifá byggingu og anda ann-
arra skáldverka.
ingu verka þegar upp er staðið er hvort
okkur tekst að sannfæra næstu kynslóð á
eftir um að uppáhaldsverk okkar séu jafn
góð og við höldum. Eins og við vitum eldast
flest bókmenntaverk mjög illa. Árið 1924
kom til dæmis bara eitt prósaverk út á ís-
landi í okkar augum, Bréftil Láru, og síðan
liðu þrjú ár þangað til næsta verk birtist,
Vefarinn mikli frá Kasmír. Allt þar á milli
og í kring hefur gleymst, sumt kannski
ómaklega, en gleymst samt.
Femínískir bókmenntarýnar hafa að und-
anfömu barist gegn gleymskunni og geta
nefnt fjölmörg dæmi um kvenrithöfunda
sem hafa lent útundan í hinni svokölluðu
bókmenntasögu (bæði skrifuðum bókum
um bókmenntasögu og í lestrarreynslu
fólks) en skuli nú takast til endurmats. Ef
lesendur lifna við og telja sig reiðubúna til
að taka við þessum verkum, þá gott og vel.
Ef ekki, þá er ekki við einhveija karlrembu-
bókmenntastofnun að sakastef höfundarnir
valda því ekki sjálfir að halda lesendum við
efnið.
Tökum annað dæmi af tveimur jafnaldra
körlum, Gunnari Gunnarssyni og Þórbergi
Þórðarsyni. Báðir hafa fengið mikið rúm í
prentuðum bókmenntasögum og virðuleg-
an sess í samræmi við það. Ekkert hefur
heldur verið til sparað af átorítetum að
halda skáldverkum Gunnars Gunnarssonar
að þjóðinni. Samt gleymist hann næstum
alveg á hundrað ára afmæli sínu og sá hópur
sem les verk Gunnars er ekki líkt því eins
stór og sá sem les Þórberg. Þórbergur er
ennþá lesinn og dáður af öllum fjöldanum,
hann er tekinn til stöðugs endurmats og á
erindi við fólk eins og sést á sívaxandi
vinsældum endurminninga hans úr Suður-
sveit, sem þóttu undarlegt uppátæki þegar
þær komu fyrst út. Þórbergur hafði áhrif á
sínum tíma og hefur þau enn af því að hann
er mikið lesinn. Þannig leikur hann stórt
hlutverk í lestrarreynslu flestra íslendinga.
Gunnar hefur hins vegar verið settur til
hliðar, áhrif hans eru hverfandi, og skiptir
þá ekki máli þó að margt hafi verið áhrifa-
mikið og vel gert í hans skáldverkum og
honum séu rúmt skammtaðar síðumar í nær
öllum ritum um bókmenntasögu sem hið
íslenska karlveldi hefur sent frá sér. Hér
spyr enginn um sanngimi eða réttlæti. Þetta
er bara svona.
Það er stórlega varasamt að kenna bók-
menntasöguritum, fjölmiðlakynningu eða
auglýsingum um hvort skáldverk lifa og
Ekkert hefur heldur verið til
sparað af átorítetum að
halda skáldverkum Gunnars
Gunnarssonar að þjóðinni.
Samt gleymist hann nœstum
alveg á hundrað ára afmœli
sínu ( ... )
TMM 1992:1
77