Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.03.1992, Síða 91

Tímarit Máls og menningar - 01.03.1992, Síða 91
ert skáld verið til á íslandi og þá verða aldrei nein skáld þar í framtíðinni." „Hafið þér lesið kvæði eftir mig?“ spurði hann. „Ég hef lesið öll kvæði sem hafa komið eftir yður í blöðum. Sr. Guðmundur lánar hjáleigubændunum öll blöðin sem hann fær og eru á okkar máli, en útlend mál kann enginn í hjáleigunum héma.“ Ég fór að taka sokkana og stígvélin þegjandi. Þá sagði Jónas lágt; eins og hann hugsaði upphátt; „Þetta er dómur alþýðunnar, sá dómur stendur óhaggaður um áraraðir.“ Síðar í frásögninni kveðst Kristín hafa áttað sig á því að hún hefði, þegar þetta var, ekki lesið nema eitt ljóð eftir Jónas í „blaði“, Island farsœlda frón. En sagan heldur áfram, og er í smáatriðum greint frá viður- gemingi við Jónas að morgni, hreinum sokkum, árbít, skilnaðarskál og kossafjöld úti á hlaði. Um síðir biður prestsmaddaman skáldið að lofa sér að heyra nýjustu vísuna sína. Hann kvað það fljótgert og fór með þessa stöku: í gær reið þreyttur heim í hlað hnípinn ferðamaður, nú fer hann frá Staðastað sterkur, hvíldur, glaður. Er svo ekki að orðlengja það að Jónas Hall- grímsson ríður úr hlaði á Staðastað og hefur meðferðis bréf og böggul, sem í voru „ull- arföt, smjöröskjur og barinn og roðflettur harðfiskur“ — sending til sonar prests, Þor- geirs, sem dvaldist í Danmörku. Bókarhöfundur, Helga frá Dagverðará, kveðst hafa spurt Kristínu gömlu „með hálfum huga“ um útlit Jónasar. Gamla kon- an tók því vel, en lýsing hennar hefur engu að bæta við það sem almennt er vitað og víða er að finna, einkum ættað frá Konráði Gíslasyni, þar sem hann minnist Jónasar í níunda ári Fjölnis 1846. II Ljóst er að þessi bernskumynd er frjálslega færð í stflinn, en í fljótu bragði kynnu þó ýmsir að ætla að hér hafi rekið á fjörur gimilegt sögusprek, svolitla fyllingu í þá mynd sem til var fyrir af persónu og dagfari Jónasar Hallgrímssonar. Öll hefur frásögn- in á sér þann brag sem hugþekkri endur- minningu hæfír — sem hún líka læzt vera. En segja verður hverja sögu eins og hún gengur, og hvað þessa varðar er því miður fljótsagt að efnislega er hún naumast annað en tilbúningur frá upphafi til enda. Engum getum skal að því leitt hvor þeirra Kristínar og Helgu á þar drýgri hlut að máli, enda eins víst að þar hallist ekki á. Þetta skal hvorugri þeirra lagt til hins verra. Höfum hugfast að báðar þessar konur, hvor í sinn tíma, em að rifja upp orð og atvik úr bernsku, háaldrað- ar. Flestir sem eitthvað eru komnir til ára hafa reynt á sjálfum sér og öðmm hve bernskunni er gjamt að breytast í hillinga- lönd í meðfömm minninganna. Samkvæmt skilríkustu heimildum fer ekki milli mála að séra Guðmundur Jónsson á Staðastað lézt 1. desember 1836, hafði þá verið ekkjumaður síðan 1833 — og næg gögn em til vitnis um að Jónas Hallgríms- son hafi ekki stigið þar fæti fyrr en 1841, á fjórðu sumarferð sinni um landið. Áfanga- skrá hans sýnir að hann kom að Staðastað 1. ágúst það ár og sat þar um kyrrt til 4. sama mánaðar. Þaðan skrifar hann bréf báðum þeim Konráði Gíslasyni og Japetusi Steenstmp. Þegar þetta var sat á Staðastað séra Pétur Pétursson, síðar biskup, bróðir TMM 1992:1 81
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124

x

Tímarit Máls og menningar

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.