Morgunblaðið - 23.12.2014, Blaðsíða 39

39
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 23. DESEMBER 2014
Já, það er tekið að halla und-an fæti. Komið haust í lúinbein, eins og sagt er. Enandinn er alltaf reiðubú-
inn.“ Þannig kemst sögumaður að
orði undir lok bókar (bls. 269),
ekki lífsþreyttur, en elli sækir að;
hann er mikið
einn. Hugurinn
er hins vegar
óbugaður og
leitar um víðan
völl. Löngum
stundum hefur
drengurinn
orðið, einkum í
fyrri hluta
bókar, fullorð-
inn maður rifj-
ar upp bernsku
sína og hún er
ljúfsár. Ýmsir koma við sögu, fjöl-
skyldan ekki nafngreind og þar
eru viðkvæm mál á baugi. Strákar
úr Vesturbænum eru áberandi,
ekki síst Jósep sem seinna varð
sægreifi og Björn athafnaskáld;
báðir hafa þeir áhuga á bók-
menntum, Einar Ben og Jón
Trausti eru þeirra menn. Hér er
vitnað í fjölmarga meistara orðs-
ins, heimspekinga, skáld, trúboða
og ærir óstöðugan að nefna þá
alla, en er til vitnis um hvað sögu-
maður er enn iðinn við kolann að
kynna sér nýjabrumið. Hann
fjallar um manninn í náttúrunni,
eðli manns og moldar en einmitt
maðurinn er versti óvinur um-
hverfisins; hann skrifar um vél-
menni sem senn taka völdin, sagt
er frá ferðalögum. Hernám Breta
í seinna stríði er skoðað með aug-
um drengsins. og sem eins konar
intermessó er kostulegt viðtal við
Stefán frá Möðrudal. „Það er und-
ur og ósköp hvað Íslendingar hafa
efni á að fara illa með veggpláss“
segir Stefán (123) – hann málaði
ófáa fermetra á sinni tíð. Víða er
skotið inn ljóðum, bæði frum-
sömdum og þýddum. Matthías
metur gömul gildi, hann vitnar oft
í blaðamennskuferil og ritstjórn
og er stundum kaldhæðinn í mati
sínu á samtíðinni: „Mér er sagt að
ekkja Jóseps hafi séð nýjan glæsi-
jeppa í miðbænum og orðið svo
hrifin að hún hafði samband við
umboðið samdægurs og keypti sér
sams konar jeppa sem sómdi gam-
alli sægreifaekkju.
Þannig heldur lífið áfram í allri
sinni dýrð; allri sinni hégómlegu
dýrð.“ (114)
Stíllinn er víða ljóðrænn: „Í dag
er grámygla úti. Alskýjað regn-
teppi liggur yfir borginni, samt
rignir ekki. Hugur minn tekur lit
af veðrinu, ég er í gráu skapi. Ég
er eiginlega hálfdapur“ (37). „Ég
hélt áfram inn í grasloðna hug-
mynd um þetta stórbrotna um-
hverfi þar sem hvítur vængur jök-
ulsins leikur við bláan himin“
(174). Kaflaheiti að sama skapi
ljóðræn og sum hnyttin: Við tjald-
skör tímans, Göngudeild hugbún-
aðarins, Vötn tímans.
Sögumaður er oft einn, það
blasir víða við: „Ég sit hér heldur
einmana við dagbókina og leita
uppi liðna daga, eða á ég frekar að
segja liðnar hugsanir sem á mig
hafa sótt?“ (227) Hann er líka far-
inn að reskjast eins og upphafs-
orðin hér að framan bera vitni um
og síðan þetta: „Það er tekið að
halla undan fæti. Ég er farinn að
gamlast. Ég er stirður. Samt geng
ég mikið“ (265). Hann ætlar að
láta brenna sig eftir að hann stíg-
ur hið dimma fet og vill helst að
askan fjúki út í veðrið. Hugleið-
ingar sögumanns á gönguferðum
sínum eru hugþekkar; fuglar
syngja, kötturinn í kirkjugarð-
inum fær ádrepu, maður og nátt-
úra verða eitt með fallegum hætti.
Sögumaður er sáttur við sig, en
ekki einsemdina.
Drengurinn hefur orðið í bestu
köflum þessarar sögu. Minningar
hans úr uppvextinum eru hóf-
stilltar og söknuður blundar þar
bak við línurnar, skilnaður for-
eldranna. Stríðsbrölt í Reykjavík
lifnar fyrir sjónum lesenda séð
með barnsaugum; sælgætið flóir.
Manndómsvígsla á Brúarfossi er
minnisstæð. Jósep og Björn þekja
margar blaðsíður, Sesselja spá-
kona kom svo allt í einu eins og
andi úr glasi, flámælt og dularfull.
Sögur úr Vesturbænum koma
víða við. Matthías hefur glæsitök á
máli en bestu kaflar bókarinnar
lýsa drengnum, athöfnum hans og
hugrenningum og hvernig hann
breyttist í mann.
Morgunblaðið/Kristinn
Skáld „Matthías hefur glæsitök á máli en bestu kaflar bókarinnar lýsa drengn-
um, athöfnum hans og hugrenningum og hvernig hann breyttist í mann.“
Skáldsaga
Sögur úr Vesturbænum bbbnn
Eftir Matthías Johannesson.
Sæmundur, 2014. Skáldsaga,
kilja, 275 bls.
SÖLVI SVEINSSON
BÆKUR
Fuglasöngur
tilverunnar
– með morgunnkaffinu
LAUGAVEGI 5 - SÍMI 551 3383
Gjafir sem gleðja
Líttu við og
skoðaðu úrva
lið
Glæsilegir skartgripir í jólapakkann á frábæru verði
Verð 45.400,-
Demantur 6p.
Verð 37.900,-
Demantur 2p.
Verð 69.000,-
Demantur 11p.Verð 47.000,- Verð 35.900,-
Verð 33.900,-
GÓÐGERÐASTOFNUN KENNETH COLE HEFUR Í 30 ÁR SKULBUNDIÐ SIG AÐ STYÐJA ÞÁ SEM ÞURFA AÐSTOÐ.