Morgunblaðið - 23.12.2014, Blaðsíða 57

MENNING 57
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 23. DESEMBER 2014
Maður á ekki að sýnaneinum innst inn í sál-ina á sér, síst af öllusínum heittelskaða.
Ástin er hernaðarlist.“ (13) segir að-
alpersóna nýrrar skáldsögu Stein-
unnar Sigurðardóttur, Gæðakonur.
María Hólm er kunnur jarðvís-
indamaður, hefur öðlast frægð út
fyrir landsteinana fyrir að spá fyrir
um eldgosið í Eyjafjallajökli en at-
hygli vakti líka að hún lifði það
ásamt Bárði samstarfsfélaga sínum
að hrapa í bíl fram af fjalli í Vatna-
jökli, hæð sem
nam þremur
Hallgríms-
kirkjum, og lifðu
bæði af.
María er kona
sem heldur spil-
unum þétt að
sér; býr ein en
elskar enn mann-
inn sem yfirgaf
hana fyrir margt löngu, á í góðu
trúnaðarsambandi við æskuvinkonu
en er fyrst og fremst í sambandi við
starfið, við eldfjöll landsins og
heillandi náttúru þess. Hún nýtur
ekki athyglinnar heldur vill vera
hluti af teymi: „Ég er ekki athygl-
issjúkur listamaður sem getur ekki
hugsað heila hugsun af því hann
hangir á feisbúkk og gerir ekki ann-
að en trana sér fram í ótíma. Ég er
vísindamaður,“ (42) lætur höfundur
hana segja og er það í eitt af nokkr-
um skiptum í sögunni þar sem les-
andi finnur fyrir söguhöfundinum
skemmta sér við að viðra skoðanir
sínar á mönnum og málefnum – í
þetta skipti sumu samstarfsfólki í
hópi listamanna.
Líf Maríu tekur breytingum þeg-
ar ítölsk fegurðardrottning, kölluð
Gemma, veitir henni eftirför í París
og kynnir hana þar fyrir hug-
myndum sínum um breyttan heim,
heim þar sem karlar hafa annað
hlutverk en til þessa, enda séu karl-
ar í „besta falli til trafala fyrir kon-
ur, og í versta falli algjör skaðræð-
isdýr fyrir einstakar konur […]
Karlmenn eru eyðileggjendur.“
(57)
Gemma ætlar Maríu hlutverk og
samskipti vísindakonunnar við aðra
breytast vissulega þótt henni lítist
ekki allskostar á hugmyndafræðina;
ástarlífið tekur breytingum og pæl-
ingar um vald og misbeitingu valds í
samböndum fólks verða áberandi.
Gæðakonur er saga um sterkar
konur og samskipti kvenna á millum
og kvenna og karla. Þetta er vissu-
lega saga um margt fleira og ekki
síst um rétta og ranga mynd af ís-
lenskri náttúru og íslenskri menn-
ingu, með öllum sínum göllum, eins
og kemur fram þegar María les yfir
Gemmu og svarar ásókn hennar
með þrumuræðu, um að Íslands-
sagan sé hryllingssaga og þjóðin
sjúk eins og „sjá má á því hvernig
farið er að í stjórnmálum og við-
skiptum, lýðræðið óvirkt, ráðherra-
valdið yfirgengilegt, engin leið að
koma á nýrri stjórnarskrá […] og
svo þöggunin.
Þar að auki stundum við alvarlega
rányrkju á landinu okkar, sjálfu
fósturlandinu, níðumst á náttúrunni,
erum búin að gjöreyða mörgum
óviðjafnanlegum landsvæðum og
óviðjafnanlegum náttúrufyr-
irbærum, líka það er hryllingssaga,
og blekkingum haldið á lofti svo
kröftuglega að margir fáfróðir Ís-
lendingar og útlendir ferðamenn
halda að landið sé náttúruparadís.“
(164)
Vísindakonan veit betur og vill
ganga í sátt við umhverfið til móts
við nýja tíma, ekki gangi að sitja
kyrr í stöðnuðum hugmyndum um
land og náttúru. Það má til dæmis
sjá þegar María er á göngu með vin-
konu sinni og segir að „dumbungur
sé uppáhaldsveður, veðrið sem sé í
málverkunum hjá Georg Guðna.
Enginn hafi komist nær kjarna Ís-
lands en hann, ekki Kjarval, ekki
Ásgrímur, enginn. Þar fyrir utan
verði að halda áfram að mála landið
upp á nýtt því tímarnir gangi fram
og það dugi ekki að styðjast við upp-
málun gömlu meistaranna frá því
einu sinni …“ (126)
Þegar litið er yfir skáldverk
Steinunnar þá er Gæðakonur
óvenjubrokkgeng saga, að ýmsu
leyti. Framan af virðist áherslan
vera á gagnrýna frásögn um for-
vitnilegan öfga-femínisma en það
vatnar undan þeirri frásögn um leið
og sýnin á umgengni við land og
krafta náttúrunnar styrkist. Þá læt-
ur hlutverk hinnar ítölsku og óræðu
Gemmu undan síga fyrir sam-
skiptum eldfjallafræðinga, sem eru
mun áhugaverðari, og þegar kemur
að ástum, listum og náttúruumræð-
unni er höfundurinn líka í essinu
sínu og þau samskipti öll fantavel
skrifuð og stíluð, eins og lesandinn
væntir frá Steinunni.
Ljósmynd/David Ignaszewski
Steinunn „… þegar kemur að ástum, listum og náttúruumræðunni er höf-
undurinn líka í essinu sínu og þau samskipti öll fantavel skrifuð …“
Ástin er
hernaðarlist
Skáldsaga
Gæðakonur bbbmn
Eftir Steinunni Sigurðardóttur.
Bjartur, 2014. 230 bls.
EINAR FALUR
INGÓLFSSON
BÆKUR
Geisladiskur Hlífar Sigurjóns-
dóttur fiðluleikara, Dialogus, sem
kom út í Bandaríkjunum í lok nóv-
ember sl. er nú fáanlegur á Íslandi.
Diskurinn hefur að geyma hljóðrit-
anir Hlífar á tónverkum sem nokkr-
ir vinir hennar hafa fært henni, að
því er fram kemur í tilkynningu.
Elst er tónverkið Vetrartré eftir
Jónas Tómasson frá árinu 1983, þá
Tilbrigði við Victimae Paschali
Laudes eftir Svisslendinginn Alfred
Felder (1987), Hugleiðing eftir Kar-
ólínu Eiríksdóttur (1996), sónatan
Seiðkonan eftir Bandaríkjamann-
inn Merrill Clark frá 2010 og yngst,
eru tvö verk frá 2012, Að heiman
eftir Rúnu Ingimundar og Kurìe
eftir Hróðmar Inga Sigurbjörns-
son, segir í tilkynningu. MSR Clas-
sics gefur diskinn út í Bandaríkj-
unum. Diskurinn var tekinn upp í
Reykholtskirkju og sá Sveinn
Kjartansson um upptökuna. „Á
þessum nýja diski má heyra af-
rakstur samtals, vináttu, gagn-
kvæmrar virðingar og hrifningar
milli skapandi listamanns og túlk-
andi,“ segir um diskinn á vef Hlífar,
hlifsigurjons.is.
Dialogus Hlíf Sigurjónsdóttir.
Dialogus Hlífar fá-
anlegur á Íslandi
TILBOÐSDAGUR
TRYGGÐU ÞÉR MIÐA Á
ÞRIÐJUDAGUR ER TILBOÐSDAGUR
TILBOÐ Á ALLAR MYNDIR
ATH GILDIR EKKI Á ÍSLENSKAR MYNDIR
–BARA LÚXUS
www.laugarasbio.is
12
16
-EMPIREJÓLAMYNDIN 2014
48
RAMMA
Sími: 553-2075 www.laugarasbio.is
Miðasala og nánari upplýsingar
Þorláksmessutilboð á valdar myndir
700 kr.
700 kr.
700 kr.
700 kr.
L
L
THE HOBBIT 3 48R FORSÝ. Sýnd kl. 8
NIGHT AT THE MUSEUM 3 Sýnd kl. 1:50 - 3:50 - 5:50 - 8
EXODUS Sýnd kl. 8:30
BIG HERO 6 2D Sýnd kl. 1:30 - 4 - 6:15
MÖRGÆSIRNAR 2D Sýnd kl. 1:50 - 3:50 - 6
LAUGARÁSBÍÓ Sýningartímar
7
LITLU JÓLIN Í LAUGARÁSBÍÓI
á allar myndir
allan daginn.*
*Tilboðið gildir ekki á forsýninguna á The Hobbit klukkan 20:00.
Tryggðu þér miða á eða í miðasölu Laugarásbíós.
Jólin byrja í Laugarásbíói
700 kr
á Þorláksmessu 23. desember
Jólasveinninn verður á staðnum allan daginn og gefur
öllum nammipoka frá Nóa Síríus ásamt Svala eða
kók frá Vífilfelli, á meðan húsrúm leyfir.