Tímarit Máls og menningar - 01.09.1997, Blaðsíða 114

RITDÓMAR
sem hún forsmáir þó ekki að öllu leyti,
með það þá fyrir augum að kynnast
sjálfri sér, löngunum sínum og getu.
Þessi útgangspunktur sögu er gamal-
kunnur en þar er ekki gallinn fólginn.
Hann er mestan að finna í úrvinnslunni.
Við vitum að skv. rannsóknum fara
unglingsárin mestmegnis í að leita sér að
sjálfsmynd, gera upp við sig hver maður
er og vill vera, prófa hversu langt maður
kemst í óþekkt, groddaskap og sérlyndi.
Unglingar eru vitanlega eins ólíkir og
þeir eru margir en flestir eiga það þó
sammerkt að framtíð þeirra er ónumið
land og landvinningarnir óljósir. Um
það þarf varla að deila en ef þess þarf
verður vettvangurinn að vera annar.
Spursmálið er þá meira hvenær ung-
lingsárin byrja og hvenær þau enda.
Hversu lengi stendur leitin yfir og
hvenær hættir unglingurinn að vera
unglingur að aðalvinnu og fer að láta
aðra þætti lífsins skáka sjálfsmyndarleit-
inni?
Svar Regnboga í póstinum er að flækjur
unglingsáranna nái a.m.k. vel fram yfir
stúdentspróf. Kannski er það líka fyrst þá
sem unglingsár okkar daga verða veru-
lega flókin af því að þá þurfa menn að
fara að gera upp við sig hvað þeir vilja og
hvernig þeir bera sig eftir því. Fram yfir
stúdentspróf er lífið svo ósköp átakalítið
og krefur ekki endilega um svör við erf-
iðari spurningum en hvort réttara sé að
sofa hjá Villa eða Jóa eða kannski Stínu
núna.
Tinna bókarinnar hefúr ff am að stúd-
entsprófi klukkustreng að styðjast við,
klukkustreng sem amma hennar lét
henni barnungri í té. Hann er auðvitað
ekkert venjulegt bróderí heldur leiðsögn
hennar í gegnum lífið. Gallinn er bara sá
að hann lætur staðar numið þegar hún
situr, á að giska tvítug, í bleikum kjól og
talar í símann. Kannski gerði amma
hennar (eða höfundur handverksins) því
skóna að þá yrði stúlkan orðin ráðsett
kona, gift og með manninn á hinum
enda línunnar. En þarna reynir fyrst á
hana sjálfa því að lokamyndin stemmir
ekki við lífsstöðu hennar, máttur
klukkustrengsins er þorrinn.
Obbinn af hugsandi nýstúdentum
hugleiðir hvert líf sitt muni verða þegar
öryggi menntaskólans sleppir. Margir
þeirra velja einmitt þá leið að rása um
landið og miðin og önnur lönd til að
finna hugsun sinni farveg, hleypa heim-
draganum og feta margráða stigu.
Þannig er Tinna ósköp steríótýpísk. Á
einu sumri tekur hún Frakkland út, líkar
ekki, og heldur til Danmerkur þar sem
hún leggst upp á gamlan vonbiðil sem er
búinn að slíta út vonum sínum á henni
og hefur sæst á danska málamiðlun sem
heitir Bente. í trássi við það góða uppeldi
sem hún hefur hlotið leyfir hún sér að lifa
á þeim og að hluta til á greiðslukortinu
sem vísar reikningunum heim í foreldra-
hús. 1 hálfan mánuð slæpist hún um
Kaupmannahöfn, kynnist yfirborðinu á
nokkrum körlum því ekki sleppa konur
upp á pallborðið hennar, leiðist þessi yfir-
borð, hefur uppi á leyndardómsfullum
ffænda sem hjálpar henni að fókusera á
líf ömmu og mömmu.
Tinna er fjarska dæmigerður tvítugur
Islendingur undir lok 20. aldar, stúdents-
efni sem þoldi einhver verkföll á mennta-
skólaárunum en sker sig á engan hátt úr
og er fyrir vikið laus við að vera eftirmin-
nileg. Aðrar persónur eins og t.d. foreld-
rar hennar eru enn fjarlægari og jafnvel
enn stereótýpískari.
Pabbi ræður hvemig andrúmsloft ríkir á
heimilinu. Ef hann kemur „þreyttur
heim úr vinnunni" verða aðrir að taka
tillit til þess og við mamma verðum báð-
ar hálf taugaveiklaðar af ótta við að koma
honum úr jafnvægi og við þurfúm að
þola hurðarskelli og blótskviður það sem
eftir lifir dags. Þegar ég kem þreytt heim
úr skólanum og vil fá að vera í ffiði er
orðið fýla ffekar notað yfir líðan mína. Ég
veit ekki hvort hægt sé að túlka það sem
takmarkaðan orðaforða eða skort á skil-
ningi á mannlegum tilfinningum. Eitt-
hvað er það. (bls. 38)
112
TMM 1997:3