Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.03.2000, Blaðsíða 25

Tímarit Máls og menningar - 01.03.2000, Blaðsíða 25
ÍSLENZK MENNING OG EVRÓPSK PJÓÐERNISSTEFNA löngunin eftir frelsi séu þjóðinni ásköpuð, hluti hins rétta þjóðareðlis27 og sömuleiðis þá hugmynd Tómasar Masaryks að þjóðskipulag Tékka á mið- öldum hafi verið einhvers konar undanfari vestræns nútímalýðræðis.28 Út frá sjónarmiði þjóðernishugmyndafræðinnar er Sigurður Nordal þess vegna á margan hátt dæmigerður menntamaður sem fékk það hlutverk að gefa þjóð sinni sjálfsmynd evrópsks þjóðríkis. Og þegar ráðist verður í það verkefni að gera nákvæma samanburðarrannsókn á þjóðernisstefnu hinna smærri þjóða í Evrópu mun íslenzk menning verða staðsett innan þeirrar hefðar. Fyrirlestur haldinn í Norrœna húsinu 15. janúar 2000 á málþingi um tslenzka menningu eftir dr. Sigurð Nordal á vegum Stofnunar Sigurðar Nordals. Ajtanmálsgreinar 1 Sigurður Nordal, Islenzk menning. Fyrsta bindi, Mál og menning, Reykjavík 1942,39. 2 Sjá Sigurður Nordal, íslenzk menning, 16-17. 3 Alþingismál. Dagbók neðri deildar 1891, III no. 121, 563-565. „Bænarskrá frá cand-mag. Boga Th. Melsted um 1200 kr. árlegan styrk til að búa sig undir að rita sögu fslands". 4 Sjá Sigurður Nordal, íslenzk menning, 16, 19,33. 5 Sigurður Nordal, íslenzk menning, 23. 6 Sigurður Nordal, íslenzk menning, 16. 7 Sigurður Nordal, íslenzk menning, 39. 8 Fyrirlestur sem Uffe 0stergárd hélt á vegum Sagnfræðistofnunar Háskóla íslands vorið 1997. 9 Ingi Sigurðsson sagnffæðingur tekur á vissan hátt í sama streng og Uffe 0stergárd en hann hefur bent á að nærtækast sé að bera sagnaritun íslendinga frá miðri 19. öld til miðrar 20 aldar saman við sagnaritun annarra smáþjóða og þá einkum þeirra sem áttu í stjórnmála- legri eða menningarlegri sjálfstæðisbaráttu. Ingi nefnir sagnaritun þjóða Mið-Evrópu, Færeyinga, Norðmanna og Finna sem dæmi um þessi líkindi. Sjá Ingi Sigurðsson, íslenzk sagnfræðifrá miðri 19. öld til miðrar20 aldar (Ritsafn Sagnfræðistofhunar 15),Sagnfræði- stofnun Háskóla fslands, Reykjavík 1986,42. 10 Sjá John Hutchinson, „Cultural Nationalism and Moral Regeneration“, Nationalism, John Hutchinson and Anthony D. Smith (ritstj), Oxford University Press, Oxford og New York 1994, 122-123. 11 Sjá Ernest Gellner, Encounters with Nationalism, Blackwell, Oxford 1994,116-18 og Peter Brock, „Polish Nationalism", Nationalism in Eastern Europe, Peter F. Sugar og Ivo j. Lederer (ritstj), University of Washington Press, Seattle og London 1969,314,320. 12 Segja má að í alþýðufyrirlestrum sagnfræðingsins Jóns Aðils sem út komu á árunum 1903 til 1910 megi finna hina fullkomnu útfærslu á ofangreindri hugmyndafræði en söguskoð- un þeirra rataði m.a. inn í víðlesnar kennslubækur Jónasar frá Hriflu. 13 T.d. er hann vantrúaður á þá aðalhugmynd íslenskrar þjóðernisgoðsagnar að offíki Har- alds hárfagra og frelsisþrá hinna norsku höfðingja hafi verið helsti hvatinn að landnámi íslands. Sigurður Nordal, Islenzk menning, 67-68. 14 Sigurður Nordal, íslenzk menning, 97-8. 15 Sigurður Nordal, Islenzk menning, 92. TMM 2000:1 www.malogmenning.is 15
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.