Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.03.2000, Blaðsíða 33

Tímarit Máls og menningar - 01.03.2000, Blaðsíða 33
FÚLSAÐ V/Ð FLOTINU Hugtakaforði íslenzkrar menningar er því í mínum augum ekki eitthvað sem þarf að valta yfir. Spurningin um „þjóðina“ er til að mynda nokkuð sem hlýtur áffam að hreyfa við fólki og kalla á svör þótt einhverjir yfirlýsinga- glaðir náungar kunni að segja að hún sé búin. Þjóðarhugtakið á sér líka mjög áþreifanlega vídd sem er pólitísk saga tíunda áratugarins. í upphafi hans breyttist pólitísk skipan Evrópu í einni svipan og í kjölfarið komst rót á sjálfs- skilgreiningu margra milljóna manna sem ekki hefur enn stillst. Þetta var ekki alltaf það gáfharót sem vestur-evrópska menntamenn dreymdi á nótt- unni, heldur oft á tíðum blóðugt rót, rót undir vopnum. Tugir þúsunda manna hafa fallið í vopnuðum átökum í Evrópu á þessum áratug sem öll byggðust að minnsta kosti að hluta til á svo stækri hugmynd um þjóðerni að hún nægði til að munda vopn og taka í gikk. Þá er ótalin sú margvíslega spenna milli þjóðarbrota og kynþátta sem allir sem búið hafa í evrópskum borgum þekkja mæta vel. Sjálfstæðisbarátta Kúrda ein og sér fer til dæmis ekki bara fram í Kúrdistan heldur einnig á svæðinu fr á Stokkhólmi til Aþenu og kemur því flestum íbúum álfunnar við. En það er ekki síður athyglisvert að á meðan þessu fer ffam þjáist þjóðarhugmyndin í Vestur-Evrópu af uppdráttarsýki. Þjóðerni er okkur hér um slóðir ekki lengur það megininn- tak sjálfsverunnar sem það augljóslega var Sigurði Nordal og sem það er fólki í Austur- og Suðaustur-Evrópu, en það hamlar því ekki að við hugsum um það, bæði til að geta lýst veruleika fólks í sömu heimsálfu, en einnig til að geta náð tökum á eigin tvíli. Annað dæmi um margræða stöðu hugtakaforða íslenzkrar menningar er sá innbyggði efi sem finna má í verkinu, þær mörgu og off augljósu mótsagn- ir sem þar koma ff am, til dæmis hið gegnumgangandi reiptog á milli yfirlýsts vilja í formálanum um að í bókinni verði fjallað um þjóðfélag þar sem höf- undur telur að stéttahugtakið eigi ekki við og síðan þeirrar ríku áherslu sem er í textanum á að lýsa samfélagi sem í raun er stjórnað af fámennri höfð- ingjaklíku. Tilraunir Sigurðar til að lýsa alþingi á Þingvöllum sem einhvers- konar lýðræðissamkundu eru ekki sannfærandi því um leið gerir hann nákvæmlega grein fyrir hvernig lög og stjórnskipan þjóðveldisins verða til í kringum hagsmuni goðanna einna. Sigurður lýsir þessum hagsmunum mjög skilmerkilega, allt frá kenningu sinni um að það hafi verið eiginlega að- eins ein ætt sem kom alþingi á fót, afkomendur Bjarna bunu, til útlistunar á málamiðlunum milli höfðingjaætta í því skyni að tryggja frið og jafnvægi í samfélaginu til hagsbóta fyrir þá sem töglin höfðu og hagldirnar. En auk þessara augljósu rofa og brota sem sýna tvístringinn í textanum, þau átök milli ólíkra táknkerfa sem þar koma fram og erfiðleika Sigurðar við að fella þau undir heildstæðan sjónarhól, þá er hægt að greina flöt sem mér sjálf- um finnst mjög spennandi því ég held að hann sýni glímu við hið erfiða sam- TMM 2000:1 www.malogmenning.is 23
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.