Dagblaðið Vísir - DV - 20.04.2012, Blaðsíða 14

14 Fréttir 20.–22. apríl 2012 Helgarblað
Þ
eir geta tekið þessa milljón
og troðið henni þangað sem
dimmast er,“ segir Hans Óli
Hansson, 66 ára, um þær
sanngirnisbætur sem honum
bjóðast vegna dvalar á vistheimilinu
Silungapolli þegar hann var á áttunda
ári. Hann var beittur miklu andlegu
ofbeldi sem hefur markað hann all-
ar götur síðan. Þá voru þær kennslu-
aðferðir sem beitt var við lestrar-
kennslu á heimilinu mjög harkalegar.
Hans vill meina að báðir þessir þætt-
ir hafi orðið til þess að hann átti ávallt
mjög erfitt með nám, bæði í barna- og
gagnfræðaskóla, en hann flosnaði að
lokum upp úr námi. Á Silungapolli
missti hann einnig sjónina á öðru
auganu.
Eftir langa bið fékk hann nýlega
bréf frá sýslumanninum á Siglufirði,
sem annast hefur verkefni sem fylgja
greiðslum sanngirnisbóta til vist-
heimilisbarna. Bætur hans hljóða upp
á 1.256.819 krónur, en hámark bóta
sem vistheimilisbörn geta fengið eru 6
milljónir króna. Hans Óla finnast bæt-
urnar smánarlegar miðað við hvað
hann og fleiri máttu þola á heimilinu.
Lög um sanngirnisbætur tóku gildi
28. maí 2010 en við ákvörðun fjárhæð-
ar er litið til alvarleika ofbeldis eða illr-
ar meðferðar þeirra sem vistaðir voru
á heimilum sem börn eða unglingar.
Ósáttur við vinnubrögð
Hans segist hafa verið í miklum sam-
skiptum við Guðrúnu Ögmundsdótt-
ur, tengilið vistheimila, meðan á ferl-
inu stóð. Í þeim samskiptum minntist
hann þó aldrei á peninga. Fyrir hon-
um voru þeir aukaatriði. Hann segir
að Guðrún hafi tjáð sér að fyrra bragði
að hann gæti ekki átt von á miklum
bótum. „Ég var ekkert að spyrja um
það, en núna veit ég það og skil að það
var bara búið að ákveða þetta. Sama
hvað ég hefði sagt eða hvort ég hefði
sent bréf.“ Hann er mjög ósáttur við
þessi vinnubrögð. Þrátt fyrir að bóta-
upphæðin sem slík skipti Hans ekki
öllu máli þá finnst honum gert lítið úr
skelfilegri reynslu sinni á Silungapolli
með þessu sáttaboði. „Ég spyr bara
hvað þarf að koma fyrir börnin svo
þau fái fullar bætur?“
Kærði sýslumannsembættið
Hans vill meina að hann hafi ítrekað
fengið ósannar upplýsingar frá sýslu-
mannsembættinu á Siglufirði þegar
hann leitaði þar skýringa á töfum á
bréfi frá þeim. „Það bara fauk í mig og
ég ákvað að kæra sýslumannsembætt-
ið. Ég bara treysti þessu fólki ekki með
mín mál.“ Daginn eftir að Hans lagði
fram kæruna var hins vegar hringt í
hann frá embættinu og honum tjáð
að bréfið fengi hann daginn eftir. Það
stóðst.
Hans hefur skráð öll samskipti sín
við aðila tengda málinu, prentað út
tölvupóstsamskipti og skrifað niður
símtöl. Næsta skref hjá honum er að
bera málið undir lögfræðing.
Vildi losna við þetta úr hjartanu
Hann segir marga ekki hafa viljað
koma nálægt sáttatilboðinu yfirhöf-
uð. Þeir einstaklingar mættu aldrei á
fundi eða skráðu sig í félagið. Í fyrstu
var Hans í þessum hópi. „Ég hugsaði
mig gríðarlega vel um, hugsaði með
mér að ég gæti kannski hreinsað and-
rúmsloftið. Losnað við þetta úr hjart-
anu.
Það væri rosalega gaman ef einhver
frá stjórnvöldum myndi klappa mér á
öxlina og segja „fyrirgefðu, en tíminn
var bara svona þá“ – ekkert meira. Fá
einhverja viðurkenningu,“ útskýrir
Hans. Sjálfur hefur hann aldrei fengið
tækifæri til að koma fyrir vistheimila-
nefndina og segja sína sögu.
Starfsfólkið laug að honum
Hans viðurkennir að hafa verið „alveg
kolbrjálaður“ á Silungapolli eins og
hann orðar það, enda leið honum illa
á heimilinu. Starfsfólkið beitti ítrekað
þeirri aðferð að ljúga því að honum
að móðir hans væri að koma að sækja
hann daginn eftir. Það var nefnilega
miklu auðveldara að tjónka við hann
þegar hann beið spenntur eftir móður
sinni, sem kom svo aldrei. „Ég skildi
ekkert í því af hverju mamma kom
ekki. Ég hélt að hún hefði sagt að hún
ætlaði að koma.“ Þetta varð til þess að
Hans fannst móðir sín hafa brugð-
ist sér. Hann náði aldrei almennilega
sambandi við hana aftur, en hann á
mjög góðar minningar af sér og móð-
ur sinni frá því hann var yngri.
Þegar hann var að læra að lesa
var hann látinn sitja með bókina fyrir
framan sig og þylja upp stafina. Á
meðan hélt starfsmaður á heimilinu
hníf yfir höfðinu á honum og ef hann
svaraði ekki nógu fljótt hvað hver staf-
ur hét þá var hann laminn í höfuðið
með hnífskaftinu. „Það var voðalega
spennandi að læra að lesa en þetta
endaði með því að ég fór bara að bíða
eftir næsta höggi.“ Þessi upplifun situr
enn í Hans og alltaf þegar hann er
spurður að einhverju sem hann á að
vita og er í vandræðum með svarið þá
kemur upp þessi óþægilega tilfinning
að höggið sé á leiðinni.
Missti sjónina
Hans vill enn fremur meina að hann
hafi misst sjónina á öðru auganu á
Silungapolli þó það hafi ekki komið
í ljós fyrr en síðar. Hann fékk vogrís
í augað meðan á dvölinni stóð og
minnist mikillar baráttu sem hann
háði við starfsfólkið á heimilinu þegar
þau vildu losa hann við gröftinn í aug-
anu. Það fór ekki betur en svo að hann
þjáðist af miklum verkjum í auganu í
lengri tíma á eftir.
Þegar hann fór svo í augnskoðun
áður en hann tók bílpróf þá kom í ljós
að hann var nánast blindur á aug-
anu. „Ég ætlaði að verða flugmaður,
það var alveg á hreinu. Ég var búin að
safna fullt af pening þegar ég var á tog-
ara þegar ég var ungur en það var auð-
vitað alveg búið spil út af þessu.“
Þegar hann var á fertugsaldri fékk
hann aftur mikla verki í augað og lá
inni á augnlækningadeild í langan
tíma. Í kjölfarið missti hann sjónina
alveg og gengur nú með gerviauga.
Hans finnur þó ekkert til í auganu
í dag. Hann er líkamlega heilbrigður
en sálarkvölin er mikil og „sálarsárið“
er stórt, eins og hann orðar það. Hans
ætlar því ekki að sætta sig við rúma
milljón fyrir þessa meðferð og gerir
kröfu um fullar bætur.
Áfram á þrjóskunni
Hans tekur fram að hann sé ekki bara
að berjast fyrir sjálfan sig, heldur
einnig fyrir aðra í svipaðri stöðu. „Ég
hef talað við menn í þessum félags-
skap og þeir hafa sagt við mig að þeir
hafi tekið þessa milljón. Það gerðu þeir
Vill Viðurkenningu
n Hans Óli er ósáttur við sanngirnisbætur vegna dvalar á vistheimilinu Silungapolli
Með gerviauga Hans missti sjón á öðru
auga þegar hann dvaldi á Silungapolli.
Honum finnst sanngirnisbæturnar sem
yfirvöld bjóða smánarlegar. Mynd Sigtryggur ari
Sólrún Lilja Ragnarsdóttir
blaðamaður skrifar solrun@dv.is
Allt of margir
á Silungapolli
n Vistheimilið Silungapollur var rekið af
Reykjavíkurborg á árunum 1950 til 1969
og var ætlað börnum á aldrinum 3 til 7
ára. Á meðan heimilið var starfandi var
þar vistað 951 barn.
Í skýrslu vistheimilisnefndar um
Silungapoll kemur meðal annars fram
að aðstaða og húsakostur á Silungapolli
hafi verið ófullnægjandi. Þá hafi sum
árin allt of mörg börn verið vistuð þar
í einu, bæði með tilliti til húsakosts og
starfsmannafjölda.
vegna þess þeir gátu ekki meira. Það er
alltaf verið að rífa ofan af sárinu.“
Hann segist hafa haldið að sann-
girnisbæturnar yrðu sáttatilboð frá
yfirvöldum og varð því fyrir miklum
vonbrigðum þegar hann fékk bréfið.
Hann getur ekki sé að yfirvöld hafi rétt
út sáttahönd í málinu.
„Þarna varð til í mér ofboðsleg
þrjóska sem er í mér enn,“ segir Hans
og vísar til dvalarinnar á Silungapolli.
Þrjóskuna nýtir hann nú til að leita
réttar síns og annarra.
Gengur vonum
framar
n Guðrún Ögmunds-
dóttir, tengiliður
vistheimila, sagði í
samtali við DV fyrr í
apríl að fáar sem engar
kvartanir hefðu borist
vegna seinagangs
afgreiðslu mála hjá
sýslumanninum á Siglufirði. Hún tók fram
að málin væru oft flókin og erfið afgreiðslu
en þrátt fyrir það gengi eins og í sögu að
afgreiða kröfurnar. Hún sagði enn fremur að
afgreiðsla mála gengi vonum framar og að
útlit væri fyrir að hálfur annar milljarður yrði
í heildina greiddur út til fólks sem dvaldi á
vistheimilum.
„Það bara fauk í mig
og ég ákvað að
kæra sýslumannsembætt-
ið. Ég bara treysti þessu
fólki ekki með mín mál. Heimili Fjöldi krafna
Sátta-
boði
tekið
Kröfu
hafnað
Úr-
skurðar
nefnd
Óafgr./
ókunn
staða
Vistheimilið Breiðavík 123 112 2 6 3
Visth. Kumbaravogur 21 16 1 1 3
Heyrnleysingjaskólinn 136 115 14 0 7
Vistheimilið Reykjahlíð 43 34 3 2 4
Skólaheimilið Bjarg 15 13 0 0 2
Visth. Silungapollur 94 47 18 0 29
Samtals 432 336 38 9 49
Fjögur hundruð vildu bætur
Ríkissjóður hefur skuldbundið sig til að greiða milljarð króna í bætur en útlit er fyrir að sú
tala gæti orðið hærri. Tölurnar í töflunni eru ekki endanlegar. Enn á eftir að afgreiða þrjú
heimili, heimavistarskólann Jaðar, upptökuheimili ríkisins og Unglingaheimili ríkisins.
H
ei
M
il
d
S
ý
Sl
u
M
a
ð
u
r
in
n
Á
S
ig
lu
Fi
r
ð
i