Són - 01.01.2009, Side 141

AÐ KENNA KÖLSKA 141
lagt undir sig jörðina og fór Páll þangað stefnuför til að undirbúa
næsta þátt málaferla á Alþingi. Báðir voru fjölmennir og fylgdu þeim
m.a. tengdasynir þeirra, Páli Guðmundur dýri úr Öxnadal en Þórði
Hvamm-Sturla úr Dölum; þeir voru goðar og uppgangsmenn í sínum
héruðum. Ekki varð af vopnaviðskiptum heldur komu menn stefnum
sínum fram, einnig menn Þórðar, en þeir fóru að ráði Sturlu að
„stefna þeim jafnmörgum stefnum og finna slíkt til er sýndist“. Síðan
bregður sagan upp augnabliksmynd:
Frá því er sagt að Sturla gekk að Jóni Þorvaldssyni, bróður
Guðmundar hins dýra (móðir þeirra var Þuríður dóttir Guð-
mundar lögsögumanns). Sturla mælti við hann: „Heill þú, Jón.“
Menn spurðu hví hann kveddi hann en eigi Guðmund. Sturla
svarar og kvað þenna mann víðfrægastan að endemum. Jón var
skáld; hann kvað þetta:8
Karl es staddr hjá Sturlu,
stendr hann fyr[ir] réttendum,
þrumir andskoti[nn] undir,
orðslœgr, goða bœgi.9
Hér er samhengið við fyrstu sýn ekki alls kostar augljóst. Sturla heils-
ar Jóni þessum til að láta bera sem mest á því að hann virðir
Guðmund dýra ekki viðlits, en auðvitað lægi beint við að þeir heils-
uðust, jafntignir menn sem þarna eru staddir hvor með sinn flokk
fylgismanna. Í vísunni hæðist Jón að Sturlu með með því að þykjast
afsaka hann. Það sé eðlilegt að þeir heilsist, Jón og Sturla, því að
hvorugur sé þarna sem sjálfstæður höfðingi heldur í annars liði. Jón
8 Sturlunga saga. Including the Islendinga saga … I, útg. Guðbrandur Vigfússon (Oxford,
Clarendon Press, 1878), bls. 80, fært til nútímaritháttar. – Guðbrandur fylgir texta-
gerð Reykjafjarðarbókar sem að jafnaði mun fara nær frumtexta Sturlungu en gerð
hinnar betur varðveittu Króksfjarðarbókar. Af þessum setningum er texti Króks-
fjarðarbókar, sem flestar útgáfur fylgja, nokkuð greinilega styttur (átta orðum
sleppt sem samhengis vegna má vera án); af öðrum orðamun er sá helstur að nefna
skáldið Þórarinsson, hvort sem það er ritvilla eða leiðrétting.
9 Vísan er tekin af vef Scaldic Poetry … (http://skaldic.arts.usyd.edu.au >poems >
Lausavísa (Jón Lv) – 1), stafrétt en bætt við innan hornklofa endingum sem virðast
eiga stoð í handritum, a.m.k. eins og Finnur Jónsson les þau (Den norsk-islandske
skjaldedigtning. A – Text efter håndskrifterne I (Kaupmannahöfn, Rosenkilde og
Bagger, 1967; frumútg. 1912), bls. 536); hvorug brýtur gegn bragarhættinum.