Són - 01.01.2009, Qupperneq 142

Són - 01.01.2009, Qupperneq 142
HELGI SKÚLI KJARTANSSON142 er þar kominn með goðanum bróður sínum. Og Sturla stendur á sama hátt við hliðina á sínum fyrirliða, þessum „karli“ sem „staddur er hjá“ honum. Nærtækast (og algengast, að ég hygg) er að skilja „karl“ þennan og „andskotann“ sem sömu persónu, þ.e. kölska. Hann „þrumir undir bægi“ (sem var reglulegt þágufall af bógur í merkingunni „öxl, upp- handleggur“10) goðans, Sturlu. Sem sagt „býr honum í brjósti“ eða eitthvað slíkt. Þannig er hann ekki sýnilegur viðstöddum en þó í raun „staddur hjá Sturlu“ rétt eins og Guðmundur dýri hjá Jóni. Þannig afsakar skáldið mannasiði Dalagoðans, en með þeirri svívirðilegustu afsökun sem hugsast getur: að hann láti stjórnast af hinum vonda sjálfum. Sú skýring er til líka að „karlinn“ sé Óðinn fremur en Satan sjálf- ur: „Karl [or Óðinn / Satan] stands next to Sturla …“, og er ádeila Jóns skálds þá tengd þeirri ásökun, sem Sturla mætir strax í næsta kafla sögunnar, að Óðinn sé sá „er þú vilt líkastur vera“.11 Raunar er ekki víst að áheyrendur vísunnar hafi gert afskaplega mikinn mun á kölska og Óðni samkvæmt Ásatrúnni eins og kristnir Íslendingar voru farnir að túlka hana. En sú túlkun gat fundið sér þrjá nokkuð ólíka farvegi. Samkvæmt þeim fyrsta var heiðnin það skásta sem fólki bauðst fyrir tíð kristninnar. Góður heiðingi var því guðrækinn á sinn gallaða hátt, eins og Ingólfur landnámsmaður, en eins og sannaðist á Hjörleifi fóstbróður hans var varhugavert að vanrækja trú sína, þá eins og síðar. Í annan stað mátti líta á heiðnina sem eins konar spegilmynd réttr- ar trúar, hofin t.d. lík kirkjum með altari, helgimyndum og föstum tekjum, blóði fórnardýra stökkt á söfnuðinn líkt og vígðu vatni 10 Út frá nútímaframburði væri freistandi að lesa hér saman „hjá Sturlu, … goða bægi“. Sturla væri „goða bægir“ af því hann amast við goðorðsmönnum, í svipinn Guðmundi dýra en hafði líka átt í frægum útistöðum við nágrannagoða sína á Vesturlandi. En í máli Jóns skálds voru tvö ólík æ; gerandanafnið bægir (sem er til í skáldskap) hefði verið skothent á móti slœgur en bragarháttur krefst hér aðal- hendingar og þá kröfu uppfyllir þágufallið bœgi af bógur. Handrit Sturlungu eru of ung til að rithátt þeirra sé að marka um þessa aðgreiningu en bragurinn sker úr. 11 Guðrún Nordal, Tools of Literacy. The Role of Skaldic Verse in Icelandic Textual Culture of the Twelfth and Thirteenth Centuries (Toronto, Univ. of T. Press, 2001), bls. 152. Í „karlinum“ sér hún „clearly a cloaked and ingenious reference to the pagan Óðinn“. Hún skilur hins vegar „andskotann“ í 3. vísuorði sem kölska, „the devil“, en til greina kæmi, ef skáldið vísar til Óðins á annað borð, að hann sé líka kallaður andskoti.
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140
Qupperneq 141
Qupperneq 142
Qupperneq 143
Qupperneq 144
Qupperneq 145
Qupperneq 146
Qupperneq 147
Qupperneq 148
Qupperneq 149
Qupperneq 150
Qupperneq 151
Qupperneq 152
Qupperneq 153
Qupperneq 154
Qupperneq 155
Qupperneq 156
Qupperneq 157
Qupperneq 158
Qupperneq 159
Qupperneq 160
Qupperneq 161
Qupperneq 162
Qupperneq 163
Qupperneq 164
Qupperneq 165
Qupperneq 166
Qupperneq 167
Qupperneq 168
Qupperneq 169
Qupperneq 170
Qupperneq 171
Qupperneq 172
Qupperneq 173
Qupperneq 174
Qupperneq 175
Qupperneq 176
Qupperneq 177
Qupperneq 178
Qupperneq 179
Qupperneq 180
Qupperneq 181
Qupperneq 182
Qupperneq 183
Qupperneq 184
Qupperneq 185

x

Són

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Són
https://timarit.is/publication/1139

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.