Peningamál - 01.02.2003, Qupperneq 29

28 PENINGAMÁL 2003/1
Hvernig er staðan hér? Í fyrsta lagi hefur verð-
hjöðnun ekki átt sér stað til þessa og hún er ákaflega
ólíkleg, t.d. vegna þess hve opið hagkerfið er. Ef ekki
er almenn verðhjöðnun í umheiminum eru fremur
litlar líkur á að viðvarandi verðhjöðnun nái að festa
rætur hér á landi.
Hækkun vísitölu neysluverðs var 1,4% á síðasta ári
og verður það ef að líkum lætur lægsta gildi verðbólg-
unnar um sinn. Verðbólguvæntingar til næstu ára eru
um eða yfir 2%, eða svipaðar og verðbólguspá Seðla-
bankans. Launahækkanir umfram framleiðniaukningu
á undanförnum misserum draga mjög úr líkum á því að
verðhjöðnun verði. Vöxtur peningamagns og sparifjár
mælist enn fremur í tveggja stafa tölum. Ef hætta á
verðhjöðnun eykst er enn verulegt svigrúm til að
bregðast við því með slökun í peningamálum, enda
stýrivextir Seðlabankans í lok janúar 5,8%. Síðar
munu stóriðjuframkvæmdir lyfta eftirspurn verulega.
Verðhjöðnun er því ekki líklegt viðfangsefni
hagstjórnar á Íslandi, eins og nú horfir. Einnig má færa
rök fyrir því að skaðvænleg áhrif verðhjöðnunar á
eignastöðu skuldara sé ekki fyrir hendi að sama mæli
hér á landi eins og í löndum þar sem skuldbindingar
með föstum nafnvöxtum eru algengastar. Verðtrygging
og mikil notkun á breytilegum nafnvöxtum leiðir til
þess að verðhjöðnun eykur ekki raungreiðslubyrði
innlendra lána jafn mikið. Raungreiðslubyrði verð-
tryggðs láns helst óbreytt þar sem lánið tilgreinir fasta
raunvexti og raungreiðslubyrði láns með breytilegum
nafnvöxtum helst einnig óbreytt að svo miklu leyti
sem nafnvextir lækka í takt við verðhjöðnunina.
Heimildir
Bernanke, Ben, (2002), „Deflation: Making Sure „It“
Doesn’t Happen Here“, www.federalreserve.gov/board
docs/speeches/2002/20021121/default.htm
Consensus Forecasts, janúar 2003, Consensus Economics
Inc.
Pain, Nigel og Martin Weale, (2002), „Commentary“,
National Institute Economic Review No. 182, október 2002.