Peningamál - 01.02.2003, Blaðsíða 58

Peningamál - 01.02.2003, Blaðsíða 58
hefur lækkað í verði og kemur einnig í veg fyrir að hann þurfi að sækja Bandaríkjadali inn á markaðinn (Neely, 2001).15 Í könnun Neelys (2001) kom fram að inngrip eru nær alltaf gerð, a.m.k. að hluta til, á stundarmarkaði og sögðust yfir 95% aðspurðra alltaf eiga stundar- viðskipti þegar gripið væri inn í gjaldeyrismarkað. Um 53% sögðust nota framvirka samninga t.d. í tengslum við stundarviðskipti en enginn sagðist nota framvirka samninga eingöngu. Einn seðlabanki hafði notað markað með framtíðarsamninga (e. futures) til inngripa. Algengast er að seðlabankar hringi beint í þá sem þeir vilja eiga viðskipti við og sögðust allir hafa notað símasamskipti að einhverju eða öllu leyti í inngripum. Þegar könnunin var gerð gripu um 44% aðspurðra inn með því að eiga rafræn viðskipti en svo virtist sem seðlabankar séu að auka slík viðskipti eftir því sem mótaðilar þeirra hafa gert slíkt. Í könnuninni kemur einnig fram að flest inngrip fara fram þegar gjaldeyrismarkaður er opinn. Helm- ingur aðspurðra hafði gripið inn í markaði utan þess tíma, bæði rétt fyrir opnun og eftir lokun markaða. Fjórðungur seðlabanka sagðist alltaf grípa inn í gjaldeyrismarkaði á ákveðnum tíma dags, ýmist á morgnana eða rétt fyrir lokun. Að lokum kemur fram í könnuninni að stjórnvöld hafa stundum gripið til óbeinna aðferða til að hafa áhrif á gengi gjaldmiðla. Er þá átt við aðgerðir sem ekki falla undir þá skilgreiningu inngripa að þau feli í sér viðskipti seðlabanka með gjaldeyri í þeim til- gangi að hafa áhrif á gengi gjaldmiðla. Sem dæmi um slíkar aðgerðir má nefna þegar stjórnvöld setja höml- ur á fjármagnsflæði, gjaldeyrishömlur eða reyna á einhvern hátt að stýra flæði fjármagns með lagasetn- ingu eða öðrum aðgerðum. Á áttunda áratugnum stýrðu t.d. stjórnvöld á Spáni, Ítalíu, Frakklandi og Bretlandi erlendum eignum ríkisfyrirtækja með það að markmiði að hafa áhrif á gengi gjaldmiðla við- komandi landa án þess þó að grípa til beinna inngripa á gjaldeyrismarkaði. Í byrjun tíunda áratugar síðustu aldar brugðust stjórnvöld á Spáni, Írlandi og Portúgal við spákaupmennskuárásum með því að setja hömlur á fjármagnsflæði. 6. Inngrip Seðlabanka Íslands á gjaldeyris- markaði Skipulegur gjaldeyrismarkaður á Íslandi var form- lega stofnaður í maí 1993.16 Áður var gengi krón- unnar einhliða skráð af Seðlabanka Íslands. Genginu var síðan breytt þegar ástæða þótti til. Með stofnun skipulegs gjaldeyrismarkaðar 1993 voru teknir upp skráningarfundir í Seðlabankanum. Á þessum fund- um áttu markaðsaðilar viðskipti hver við annan og Seðlabankann. Gengi krónunnar var síðan skráð þeg- ar viðskiptin höfðu átt sér stað. Einnig gátu aðilar átt viðskipti utan skráningarfunda. Lokaskrefið í átt til fullgilds samfellds markaðar var stigið 1. júlí 1997 þegar afgreiðslutími gjaldeyrismarkaðar var lengdur til jafns við afgreiðslutíma bankanna þ.e. frá 9:15 til 16:00 hvern viðskiptadag.17 Verðmyndun á íslensku krónunni varð þannig samfelld þar sem viðskipta- vakar skuldbundu sig til að halda úti verðtilboðum í viðmiðunarupphæð markaðarins á opnunartíma hans og eiga viðskipti með hana væri eftir því leitað. Við- miðunarupphæðin var 1 milljón Bandaríkjadala frá 1. júlí 1997 þar til í október 2000 en þá var hún hækkuð í 1½ milljón Bandaríkjadala. Einnig gerðu viðskiptavakar samkomulag um að halda ákveðnu verðbili (e. spread) í tilboðum sínum.18 Seðlabankinn getur alltaf átt viðskipti við viðskiptavaka en á ekki viðskipti við aðra (reglur nr. 913/2002 um gjaldeyris- markað) að undanskildum ríkissjóði. Með breyting- unni á markaðnum 1997 og breytingum sem höfðu orðið á ytra umhverfi hans var því í fyrsta sinn kominn raunverulegur gjaldeyrismarkaður í líkingu við erlenda markaði. Fjármálastofnanir gátu varið erlendar stöður sínar í auknum mæli og aukið þjón- ustu við fjárfesta. Millibankamarkaði með gjaldeyrisskiptasamn- inga var komið á fót 26. nóvember 2001 og voru reglur settar um hann líkt og aðra millibankamarkaði í mars 2002 (sjá umfjöllun í grein Gerðar Ísberg, PENINGAMÁL 2003/1 57 15. Seðlabanki Kólumbíu hefur notað sams konar aðferðir. Fjölda annarra dæma um notkun seðlabanka á möguleikum afleiða í inngripum má nefna. Seðlabankar Brasilíu og Chíle hafa t.d. gefið út gengistryggð verðbréf til að tryggja innlendum markaði nægilegt laust fé og mæta aukinni eftirspurn innlendra fjármálastofnana eftir gengisvörnum og Seðlabanki Filippseyja hefur notað ígildi framvirkra samninga til að gefa markaðnum kost á gengisvörnum. 16. Yfirlitsgrein um þróun gjaldeyrismarkaðarins á Íslandi er að finna í Peningamálum 2001/3. 17. Áður höfðu fjármagnshreyfingar milli Íslands og útlanda verið gefnar frjálsar í skrefum sem í meginatriðum lauk í ársbyrjun 1995. 18. Ákvörðun verðbilsins var síðan gefin frjáls frá og með 1. janúar 2003.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127

x

Peningamál

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Peningamál
https://timarit.is/publication/1144

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.