Peningamál - 01.02.2003, Side 38

hámarki og gengið aftur tekið að veikjast (en hefði
verið farið að styrkjast á sama tíma án framkvæmd-
anna) kemur verðbólga hins vegar til með að verða
meiri en ella.
Gengisaðlögunin spilar því mikilvægt hlutverk í
aðlögun hagkerfisins að þessum eftirspurnarhnykk
og því er ljóst að hún hefur veruleg áhrif á útkomuna.
Með þeim verða áhrif á hagkerfið minni en ef gert er
ráð fyrir óbreyttu gengi frá dæminu án álversfram-
kvæmda. Áhrif á verðbólgu koma einnig seinna
fram. Hins vegar verður að hafa í huga að a.m.k. hluti
slíkrar gengisaðlögunar stafar af væntingum fjárfesta
um viðbrögð peningastefnunnar við áhrifum álvers-
framkvæmdanna. Því er erfitt að túlka slíka þróun án
þess að taka einnig með í reikninginn möguleg
viðbrögð peningastefnunnar.
5. Mat á mögulegum hagstjórnarviðbrögðum og
áhrifum þeirra
Útreikningarnir hér að ofan eru ekki raunsönn lýsing
á þróun efnahagsmála næstu ára og áhrifum stór-
iðjuframkvæmda á efnahagslífið, heldur eingöngu
hugsaðir til að gefa grófa mynd af umfangi þeirra í
samhengi við stærð hagkerfisins og varpa ljósi á
nauðsyn þess að gripið verði til viðeigandi aðgerða í
hagstjórn til að skapa rými fyrir þessa framkvæmd
innan hagkerfisins án þess að kollvarpa efnahagslegu
jafnvægi þess.
Við mat á mögulegum viðbrögðum peninga-
stefnunnar við efnahagslegum áhrifum stóriðju-
framkvæmda er byggt á svokallaðri Taylor-reglu
sem er einföld lýsing á viðbrögðum stýrivaxta
seðlabanka við þróun verðbólgu og framleiðslu-
spennu (sjá umfjöllun í rammagrein og viðauka í
Peningamálum, 2002/2). Samkvæmt þessari ein-
PENINGAMÁL 2003/1 37
Mynd 4
Efnahagsleg áhrif álversframkvæmda án hagstjórnarviðbragða og gengisaðlögunar
Heimild: Seðlabanki Íslands.
Frávik frá grunndæmi án álversframkvæmda (prósentur)
2003 2004 2005 2006 2007 2008
0
2
4
6
-2
-4
%
Hagvöxtur
2003 2004 2005 2006 2007 2008
0
1
2
3
-1
-2
%
Atvinnuleysi
2003 2004 2005 2006 2007 2008
0
2
4
6
8
%
Framleiðsluspenna
2003 2004 2005 2006 2007 2008
0
2
4
6
-2
-4
%
Verðbólga