Peningamál - 01.02.2003, Qupperneq 68

miðið. Síðan eru ein inngrip um sumarið og loks röð
inngripa í september og október (nánari lýsingu á
þróun þessara daga er að finna í rammagrein 4).
Gengisvísitalan lækkaði yfirleitt strax í kjölfar inn-
gripanna en hækkaði síðan aftur, þótt hækkunin væri
yfirleitt nokkru minni en upphafleg lækkun í kjölfar
inngripanna. Gengisvísitalan var þó oft komin í álíka
eða hærra stig í lok dagsins. Jafnframt er greinileg
aukning í gengissveiflum innan dagsins í kjölfar inn-
gripanna.
Þetta er staðfest enn frekar í formlegri tölfræði-
legri greiningu sem fjallað er nánar um í ramma-
grein 5. Þar kemur fram að inngrip hafi að jafnaði
ekki náð að snúa við veikingarferlinu. Þó virðist sem
PENINGAMÁL 2003/1 67
Algengt er að nota svokölluð GARCH-líkön til að
meta áhrif inngripa seðlabanka á gjaldeyrismarkaði á
gengi gjaldmiðla. Með slíkum líkönum er bæði hægt
að meta áhrif inngripa á gengið sjálft og flökt þess (sjá
t.d. Brandner, Grech og Stix, 2001, og Kim og Sheen,
2002).
Til að meta áhrif inngripa Seðlabanka Íslands á
gengi krónunnar var slíkt líkan metið fyrir tímabilið frá
ársbyrjun 1998 til ársloka 2001. Viðskipti á gjaldeyris-
markaði í núverandi formi hófust ekki fyrr en um mitt
ár 1997 og því var valið að byrja ekki fyrr en í árs-
byrjun 1998 þannig að einhver reynsla á breytt form
viðskipta hafi náð að myndast. Valið var að enda í árs-
lok 2001 þar sem engin bein inngrip voru á árinu 2002.
Einu viðskipti bankans á því ári voru vegna uppkaupa-
áætlunar bankans sem, eins og fjallað er um í megin-
textanum, teljast ekki til hefðbundinna inngripa. Í sam-
ræmi við það eru tvenn viðskipti bankans í desember
2001 ekki tekin með við tölfræðimatið.
Eftirfarandi líkan var metið (svokallað EGARCH-
líkan) með daglegum gögnum frá 1. janúar 1998 til
31. desember 2001 (fjöldi mælinga er 1.363)
þar sem ∆logst er prósentubreyting gengisvísitölunnar
á degi t (miðað er við skráningargengi dagsins), VIKt er
gervibreyta sem tekur gildið 0 fram til víkkunar vik-
marka fastgengisstefnunnar í ±9% þann 14. febrúar
2000 og 1 eftir það, FLOTt er gervibreyta sem tekur
gildið 0 fram til afnáms vikmarkanna 27. mars 2001 og
1 eftir það, HOLt er gervibreyta sem tekur gildið 1 þá
viðskiptadaga sem fylgja í kjölfar frídaga, sT er mið-
gildi vikmarka fastgengisstefnunnar (115,01), INTt eru
inngrip Seðlabankans á degi t í ma.kr., CUMt er gervi-
breyta sem er 1 ef inngrip á degi t fylgja eftir inn-
gripum í sömu átt undanfarna tvo daga (þ.e. inngrip í
sömu átt í þrjá daga samfleytt) en 0 annars, SIZEt er
gervibreyta sem er 1 ef upphæð inngripa á degi t er
stærri en meðalupphæð inngripa tímabilsins (um 600
m.kr.) en 0 annars og εt er N(0,1) hending. Til að koma
í veg fyrir vandamál sem fylgja því að líklega eru
inngripin og ákvörðun þeirra ákvörðuð samtímis eru
einungis skoðuð áhrif inngripa á gengi krónunnar
daginn eftir. Líkanið missir því af áhrifum inngripa
sem vara einungis í skamman tíma (þ.e. áhrif sem
deyja út innan sama dags og inngripin eru fram-
kvæmd). Hins vegar má færa rök fyrir því að það eru
fyrst og fremst áhrif sem vara lengur en það sem hafa
einhverja þýðingu.
Fyrri jafnan lýsir ákvörðun gengisbreytinga krón-
unnar á tímabilinu. Samkvæmt líkaninu ráðast gengis-
breytingar af frávikum gengis dagsins á undan frá
miðgildi vikmarkanna, (logst-1 – logsT), á meðan vik-
mörkin voru við lýði. Sé vísitalan hærri en miðgildið
ætti hún að leita aftur í miðgildið til lengri tíma litið,
þ.e. δ < 0 ef þessi áhrif eru fyrir hendi. Þessi áhrif eru
ekki til staðar eftir að gengi krónunnar var sett á flot.
Gefinn er möguleiki á því að áhrif inngripa á gengi
krónunnar geti verið mismunandi eftir því hversu stór
þau eru, hve lengi þau vara og að þau séu breytileg eftir
Rammagrein 5 Tölfræðilegt mat á áhrifum inngripa Seðlabanka Íslands
á gengi krónunnar 1998-2001
11211
020100
13112111
1
3210
11211
020100
1
3210
]
)[(
log)(
)1(loglog
)(log
]
)[(
)1)(log(log
)(log
−−−
−−−−−
−
−−−
−
×++
+++
+++
−−+
+++=
+×++
+++
−−+
+++=∆
ttt
tt
ttttt
t
T
t
tttt
ttttt
tt
t
T
t
tttt
INTSIZECUM
FLOTVIK
hhh
FLOTss
HOLFLOTVIKh
hINTSIZECUM
FLOTVIK
FLOTss
HOLFLOTVIKs
λλ
λλλ
γεγεγ
θ
ωωωω
εββ
βββ
δ
αααα