Peningamál - 04.11.2015, Blaðsíða 14

P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
1
5
•
4
14
EFNAHAGSHORFUR OG HELSTU ÓVISSUÞÆTTIR
öðru óbreyttu myndi kalla á hærra vaxtastig en felst í grunnspánni til
að halda verðbólgu í markmiði, ef t.d. fyrirtæki velta kostnaðarauka
nýgerðra kjarasamninga í meira mæli út í verðlag en hér er gert ráð
fyrir eða ef áhrif mikillar tímabundinnar hækkunar kaupmáttar ráðstöf-
unartekna á einkaneyslu og húsnæðisverð eru vanmetin.3 Verðbólga
gæti einnig orðið þrálátari en spáð er ef þessar miklu launahækkanir
ná að grafa enn frekar undan kjölfestu verðbólguvæntinga. Svipaða
sögu má segja ef gengi krónunnar reynist lægra á spátímanum en gert
er ráð fyrir í grunnspánni eða ef spennan í þjóðarbúskapnum verður
meiri, t.d. ef umsvif í orkufrekum iðnaði reynast meiri en spáð er eða
ef slakinn í ríkisfjármálum reynist meiri. Nýlegir brestir í miðlunarferli
peningastefnunnar gætu einnig gert henni erfiðara fyrir að halda aftur
af innlendri eftirspurn sem að öðru óbreyttu gæti leitt til meiri verð-
bólgu en spáð er. Verðbólga gæti hins vegar reynst minni en spáð er
ef alþjóðlegar efnahagshorfur reynast lakari eða ef alþjóðlegt hrá-
vöru- og olíuverð gefur enn frekar eftir. Gengi krónunnar gæti einnig
reynst hærra en grunnspáin gerir ráð fyrir og fyrirtæki gætu brugðist
við mikilli hækkun launakostnaðar í meira mæli í gegnum lækkun eigin
hagnaðarhlutdeildar eða með aukinni hagræðingu. Framleiðnivöxtur
gæti einnig orðið meiri en í grunnspánni sem vega myndi í meira mæli
gegn verðbólguþrýstingi af vinnumarkaði.
Mynd I-16 endurspeglar ofangreinda óvissuþætti verðbólgu-
spárinnar með því að sýna verðbólguhorfur samkvæmt grunnspá
ásamt mati á óvissubili spárinnar, þ.e. mati á bili verðbólgu sem
taldar eru 50-90% líkur á að verðbólga verði innan næstu þrjú ár (sjá
viðauka 3 í Peningamálum 2005/1 þar sem aðferðafræðinni í þessum
útreikningum er lýst). Óvissa um verðbólguhorfur er talin hafa aukist
frá því í ágúst, m.a. vegna meiri ólgu á vinnumarkaði og aukinnar
óvissu í alþjóðlegum efnahagsmálum. Líkt og í ágúst er talin meiri
hætta á að verðbólgu sé vanspáð á öllum spátímanum. Taldar eru um
helmingslíkur á að verðbólga verði á bilinu 3¼-5% að ári liðnu og á
bilinu 2-4½% í lok spátímans.
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
Breyting frá fyrra ári (%)
Mynd I-16
Verðbólguspá og óvissumat
1. ársfj. 2012 - 4. ársfj. 2018
PM 2015/4
Verðbólgumarkmið
50% líkindabil
75% líkindabil
90% líkindabil
0
1
2
3
4
5
6
7
2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018
3. Grunnspáin byggist á því að peningastefnunni sé beitt þannig að tryggt sé að verðbólga sé
við markmið yfir hagsveifluna.