Peningamál - 04.11.2015, Blaðsíða 32

P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
1
5
•
4
32
INNLENT RAUNHAGKERFI
Íbúðafjárfesting eykst minna á þessu ári en talið var í ágúst
Á fyrri helmingi þessa árs dróst íbúðafjárfesting saman um rúm 13%
milli ára samkvæmt bráðabirgðatölum Hagstofunnar en gert hafði
verið ráð fyrir um 5% aukningu í síðustu Peningamálum. Þessi þróun
er því nokkuð á skjön við spár bankans og annarra spáaðila og einnig
þær vísbendingar sem alla jafna er horft til við mat á fjárfestingarum-
svifum á húsnæðismarkaði (mynd IV-9). Það sem af er ári hefur sem-
entssala til mannvirkjagerðar að undanskilinni stóriðju og innflutningur
á steypustyrktarjárni aukist nokkuð frá fyrra ári. Þessar vísbendingar
haldast ágætlega í hendur við mat Samtaka iðnaðarins (SI) um að
mikið hafi verið um byrjanir á íbúðarbyggingum á árinu. Eins hafa
upplýsingar úr virðisaukaskattsskýrslum byggingaraðila og tölur um
nýskráningar byggingarkrana sýnt talsverða aukningu frá sama tíma í
fyrra og stutt enn frekar við mat SI. Þótt þessar tölur gefi ekki kost á
að greina á milli þess sem tengist byggingu íbúðarhúsnæðis og þess
sem tengist atvinnuhúsnæði, virðist líklegt að tölur Hagstofunnar um
íbúðafjárfestingu verði hækkaðar við næstu endurskoðun. Í spánni er
áætlað að íbúðafjárfesting aukist um tæplega 12% á þessu ári sem er
þó 6 prósentum minni aukning en gert var ráð fyrir í ágúst. Einnig er
áætlað að hækkun fasteignaverðs, sem hefur verið talsvert umfram
hækkun byggingarkostnaðar undanfarið, og bætt staða heimila styðji
við íbúðafjárfestingu á spátímanum.
Mesti vöxtur fjárfestingar frá árinu 2006
Fjárfestingarþörf fyrirtækja til að mæta vaxandi eftirspurn heimila og
mikilli aukningu útflutnings á síðustu misserum hefur farið vaxandi.
Aukin atvinnuvegafjárfesting hefur að mestu leyti skýrt aukin fjárfest-
ingarumsvif sem kemur ekki á óvart í ljósi þess að framleiðsluslakinn
er talinn horfinn og spenna að myndast. Á þessu ári er áætlað að
atvinnuvegafjárfesting standi fyrir langstærstum hluta vaxtar heildar-
fjárfestingar sem spáð er að muni aukast um ríflega fimmtung (mynd
IV-10). Gangi spáin eftir verður það mesti vöxtur á einu ári frá því að
framkvæmdir við Kárahnjúkavirkjun stóðu sem hæst árið 2006. Nú er
gert ráð fyrir heldur minni umsvifum í stóriðjutengdri fjárfestingu í ár
en spáð var í ágúst en á móti er búist við meiri þunga á því næsta.
Þegar horft er yfir spátímann í heild sinni eru horfur á aðeins meiri
1. Vísbendingarnar eru innflutningur steypustyrktarjárns, innflutningur
annars byggingarefnis og sementssala án sölu til stóriðjufyrirtækja.
Við matið á bilinu eru stærðirnar endurskalaðar þannig að þær hafi sama
meðaltal og staðalfrávik og mæld íbúðafjárfesting. Myndin sýnir
hreyfanlegt meðaltal tveggja fjórðunga.
Heimildir: Aalborg Portland Ísland, Hagstofa Íslands,
Sementsverksmiðjan ehf., Seðlabanki Íslands.
% af VLF
Mynd IV-9
Vísbendingar um íbúðafjárfestingu
1. ársfj. 2007 - 3. ársfj. 2015
Íbúðafjárfesting
Spá PM 2015/4
Miðgildi vísbendinga
Efri og neðri mörk vísbendinga um íbúðafjárfestingu1
‘07 ‘08 ‘09 ‘10 ‘11 ‘12 ‘13 ‘14 ‘15
1
2
3
4
5
6
7
8
1. Grunnspá Seðlabankans 2015-2018.
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
Breyting frá fyrra ári (%)
Mynd IV-10
Þróun fjármunamyndunar og framlag
helstu undirliða hennar 2010-20181
Atvinnuvegir án stóriðju,
skipa og flugvéla
Stóriðja
Skip og flugvélar
-20
-15
-10
-5
0
5
10
15
20
25
Íbúðarhúsnæði
Hið opinbera
Fjármunamyndun alls
201820152014201220112010 2016 20172013

Breyting milli Breyting
98 stærstu fyrirtækin 2014-2015 (%) milli 2015-
Upphæðir í ma.kr. 2014 2015 2016 (síðasta könnun) 2016 (%)
Sjávarútvegur (16) 5,9 8,9 9,0 49,3 (50,5) 1,7
Iðnaður (18) 4,8 3,8 3,8 -20,4 (-20,3) -0,8
Verslun (22) 5,1 6,3 7,3 24,1 (17,2) 16,7
Flutningar og ferðaþj. (7) 13,8 20,1 27,8 45,3 (78,1) 38,1
Fjármál/tryggingar (9) 5,1 4,7 6,2 -8,5 (8,7) 32,5
Fjölm. og upplýsingat. (7) 7,3 7,1 7,4 -2,9 (-4,5) 3,3
Þjónusta og annað (19) 14,6 15,1 14,4 3,5 (-15,5) -4,5
Alls (98) 56,6 65,9 75,8 16,4 (20,4) 15,0
1. Innan sviga er samanburður við síðustu könnun þegar spurt var um fjárfestingaráform 99 fyrirtækja fyrir árin
2014-2015 (Peningamál 2015/2).
Heimild: Seðlabanki Íslands.
Tafla IV-1 Könnun á fjárfestingaráformum fyrirtækja (án skipa og
flugvéla)1